Liber mortuorum
Księga zmarłych polskich pallotynów i pallotynek
Dziś, to jest 20 kwietnia 2024, mija rocznica śmierci
:
ks. Ludwik Krawczyk (†1986)
Wczoraj, to jest 19.04.2024, miała miejsce rocznica śmierci:
s. Józefa Glamowska (†1993)
W dniu jutrzejszym, to jest 21.04.2024, przypada rocznica śmierci:
ks. Józef Klaper (†2002)ks. Henryk Herkt (†2005)ks. Włodzimierz Mozolewski (†2016)
REGIA MIŁOSIERDZIA BOŻEGO
CHUDZIŃSKI Józef Wincenty (1901 – 1981), ksiądz, duszpasterz Polonii w Urugwaju, duszpasterz Irlandczyków i ojciec duchowny marystów w Buenos Aires (Argentyna), ekonom, sekretarz i kanclerz kurii biskupiej w Canelones (Urugwaj)Urodził się 11 I 1901 w Solimowie, w diecezji chełmińskiej. Był synem Wincentego i Marty z d. Jurkiewicz. Nauki gimnazjalne odbywał w latach 1913-19 w pallotyńskim Collegium Marianum na Kopcu; 8 XII 1919 rozpoczął nowicjat. Sutannę otrzymał 19 X 1919 z rąk
ks. Augustyna Zarazy. W Wadowicach odbył studia filozoficzne (1920-22) i teologiczne (1922-26). Tam też na ręce
ks. Alojzego Majewskiego złożył 20 X 1921 pierwszą profesję, a wieczną 21 X 1924. Święcenia kapłańskie otrzymał w kaplicy seminarium duchownego w Krakowie 28 II 1926 z rąk abpa krakowskiego Adama Stefana Sapiehy. Pierwsze lata spędził jako prefekt gimnazjalistów w Wadowicach (od 4 VIII 1926), choć w latach 1927-28 był rektorem domu w Sucharach.
W VIII 1932 udał się do pracy w Montevideo, w Urugwaju, wraz z ks. Augustynem Zarazą. Początkowo pracował przy kościele MB z Lourdes, przy ul. Paysandú, u niemieckich pallotynów z Prowincji Najśw. Serca Jezusa. Wraz z ks. Zarazą ok. 1934 zorganizował w domu francuskich salezjanów polski ośrodek (kaplica, biblioteka i szkoła dla dzieci). Dokumentem z 8 VI 1933 August kard. Hlond powierzył polskim pallotynom w Urugwaju opiekę duchową nad Polakami w tym kraju ([Chudziński Józef],
Początki naszej pracy duszpasterskiej w Montevideo, KA 1933, nr 6, 162-167). Poświęcając się tej pracy, ks. Chudziński przejął w 1935 kaplicę św. Antonina w dzielnicy Jacinto Vera przy ul. Caraguatay, na przedmieściach Montevideo, którą rozbudował, by służyła Polonii. Gdy z biegiem czasu Polonia urugwajska systematycznie zmniejszała się, pallotyni, widząc, że Polacy nie są już w stanie utrzymać polskiego księdza, zdecydowali się oddać kościół diecezji. Powstała więc przy tym kościele parafia urugwajska. Ks. Chudziński był wicerektorem domu w Montevideo (1936-41) i rektorem (1941-48). W latach 1938-51 był pierwszym proboszczem parafii dla Urugwajczyków i Polaków. Zbudował tu kolegium i dom parafialny (przy którym działały Dom Polski – chór kościelny, szkółka polska, biblioteka i Stowarzyszenie Polsko-Katolickie). W latach 1951-55 pracował w Argentynie jako kapelan Irlandczyków i jako ojciec duchowny w domu formacyjnym braci marystów w Buenos Aires. Od 1951 ks. Chudziński i inni polscy pallotyni co niedzielę dojeżdżali do kościoła św. Antonina na mszę dla Polaków.
Od 1955 do 1969 ks. Chudziński pełnił funkcję proboszcza w parafii Vergara, położonej na pograniczu z Brazylią. Parafia ta przynależała do regii urugwajskiej i była oficjalnie w administracji regii francuskiej (1955-58). Tu odnowił kościół parafialny, poszerzył plebanię, budując wielką salę parafialną, dom dla starców pod nazwą Centrum Pallottiego i kupując teren pod dalszą zabudowę. W sumie pozostawił po sobie 4 zabudowane działki. Ostatnim jego dokonaniem budowlanym jest wzniesienie nowoczesnej szkoły, którą powierzył siostrom misjonarkom. W pracy duszpasterskiej używał roweru, objeżdżając nim swą rozległą parafię – nawet w czasie niepogody wstawał o czwartej rano, by dotrzeć wieczorem do swych parafian. Każdego miesiąca wydawał parafialny biuletyn informacyjny i wyświetlał filmy w sali parafialnej. Aby polepszyć warunki życia ludzi, uczył ich budować domy.
Do Montevideo powrócił w 1969, gdzie pracował dla Polaków przy kościele św. Antonina. Będąc duszpasterzem polskim, został mianowany proboszczem na przedmieściu Toledo (1971-76), gdzie również budował: kolegium, 2 szkolne sale i biura parafialne. Od 1976 pracował w kurii biskupiej w Canelones jako ekonom, sekretarz, kanclerz i jednocześnie obsługiwał Polonię w Montevideo. W 1976 obchodził uroczyście złoty jubileusz kapłaństwa w parafii w Toledo i w kościele polskim w Montevideo; podobne uroczystości odbyły się 19 VI w Osny – wzięli w nich udział niemal wszyscy członkowie regii, a kazanie na temat kapłaństwa wygłosił ks. Czesław Wędzioch. Jego superior napisał w liście z tej okazji: „Pełniąc obowiązki rektora domu w Montevideo oraz proboszcza w parafiach Montevideo, w Vergarze i w Toledo – dał ksiądz wyraz swojej postawie gorliwego duszpasterza, zapobiegliwego organizatora i niestrudzonego budowniczego”. Zmarł nagle w Canelones 4 VII 1981, czekając na autobus do Montevideo. Został pochowany w Montevideo. Gdziekolwiek się znalazł ks. Józef, tam zawsze „[...] pozostawiał po sobie trwałe znaki swej obecności – zawsze z niesłabnącym zapałem i entuzjazmem dla zbawienia dusz i chwały Bożej”. W PBI ukazały się
Wyjątki z listów ks. J. Chudzińskiego (1976, nr 1, 4-9) w opracowaniu
ks. Stanisława Suwały.
Fotografia górna (kadr) i dolna 1: Montevideo 1944
Fotografia dolna 2: Od lewej strony ks. Wincenty Stolz, br. Józef Boduch, ks. Józef Kotlęga, prowincjał saletynów ks. Michał Kolbuch (†1957) ze Lwowa, ks. J. Chudziński (Montevideo 1938)
Fotografia dolna 3: Ks. J. Chudziński na tle pomnika „La Carreta” J. Belloniego w Parque de los Aliados w Montevideo
Fotografia dolna 4: Kościół i dom San Antonino w Montevideo – plany
Fotografia dolna 5: Poświęcenie kościoła San Antonino – abp Barbieri
Fotografia dolna 6: Szkoła San Antonino (1936)
Fotografie dolne 1-6 pochodzą z Archiwum Regii Miłosierdzia Bożego w Paryżu
Fotografia dolna 7: Ks. J. Chudziński podczas urlopu w Warszawie, 1972. Z lewej strony ks. Jacenty Waligórski, z prawej ks. Witold Urbanowicz, AP 884,1
Ostatnio zmodyfikowano: 12 stycznia 2015 (uzupełniono 2 maja 2016)
Tekst biogramu: Tylus Stanisław,
Leksykon polskich pallotynów (1915-2012), Ząbki 2013, 105-107
Materiały źródłowePallotyni polscy w Montevideo (do 1946).
Pierwszym polskim pallotynem, który pracował wśród polskich emigrantów w Urugwaju w latach 1905-1907 był ks. Augustyn Zaraza. Następnie przeniósł się do Brazylii, gdzie duszpasterzował wśród polskich emigrantów do 1911, docierając do nich konno poprzez stepy i puszcze, a po tym czasie wrócił do Polski do pomocy ks. Alojzemu Majewskiemu, który tutaj przeszczepiał pallotynów. Był wtedy prefektem Collegium Marianum na Kopcu w Wadowicach.
Ksiądz Zaraza po raz drugi wyjechał do Urugwaju w 1932, wraz ze swym wychowankiem ks. Józefem Chudzińskim (święcenia kapłańskie 1926). Były wówczas dwa powody, dla których polska regia pallotynów wysłała księży do Urugwaju: opieka nad Polakami i praca duszpasterska w tym kraju. W tym czasie niemiecka prowincja pallotynów Serca Jezusowego chciała wycofać się z Montevideo i zaproponowała Polakom objęcie ich kościoła Matki Bożej z Lourdes, aby zajęli się emigracją polską. Polscy pallotyni wyjechali z Chełmna 10 VIII 1932.
Kiedy przybyli do Montevideo 13 IX, okazało się, że pallotyni niemieccy nie opuszczą obiecanego Polakom kościoła i placówki, ponieważ chcieli zapewnić sobie miejsce schronienia, wobec niepewnej sytuacji politycznej w Niemczech. Nadto tamtejsza gmina emigrantów niemieckich nie życzyła sobie oddania kościoła polskim księżom. Zgodzono się jedynie na duszpasterstwo polskie przy tym kościele (ul. Paysandů 763). 11 XI 1932, w rocznicę uzyskania przez Polskę niepodległości, pallotyni urządzili pierwsze polskie nabożeństwo. Zorganizowano też polski chór.
Przez trzy lata duszpasterzowali polscy księża przy tym kościele, skupiając przy sobie miejscową Polonię, dla której zreorganizowali upadające już Towarzystwo imienia Józefa Piłsudskiego i drugie Paderewskiego. Razem z sekretarzem konsulatu polskiego Szumanem zaczęli wydawać gazetę, którą drukowano ze względów finansowych w Argentynie, w Buenos Aires i kolportowano ją w Urugwaju. Z pomocą konsula Łukaszewicza urządzono 20 XI 1932 polską godzinę w państwowej radiostacji, z okazji święta niepodległości Polski. Był śpiew, polska muzyka i słowo ks. Chudzińskiego. Tego dnia w kościele odprawiono uroczyste nabożeństwo i przygotowano akademię.
Na wniosek przełożonego polskiej regii ks. Tomasza Mąciora do kard. Augusta Hlonda, pallotyni w Urugwaju otrzymali oficjalne pozwolenie na duszpasterstwo polskie w tym kraju. 8 VI 1933 kard. Hlond pisał: „[...] jak najchętniej wyrażam zgodę swą na wykonanie opieki duszpasterskiej nad Polakami w Montevideo w Urugwaju przez Księży Pallotynów. Szczerze się cieszę, że rodacy nasi w tym kraju rozrzuceni, znajdą kapłanów polskich i pod ich opieką uratują się dla Boga i Ojczyzny”. Do tej pracy ks. Mącior oficjalnie oddelegował listem z 13 VI 1933 księży: Zarazę i Chudzińskiego.
W końcu 1934 księża w Montevideo wydzierżawili dom przy ul. Millan, w którym urządzili bibliotekę, czytelnię i polską szkołę. Dom był obszerny: miał wielki teren, ale niedaleko był kościół parafialny i była kaplica seminaryjna. Wtedy arcybiskup Jan Arragoni ofiarował księżom małą kapliczkę–szopę San Antonino z niewielkim terenem w dzielnicy Jacinto Vera przy ul. Caraguatay. Na tę propozycję zgodził się prowincjał polski i generał pallotynów Giacinto Cardi (9 IX 1935). Umowa miedzy kurią biskupią, a prowincją została spisana 27 VI 1935. Kuria dała „na użytek wieczny kaplicę św. Antonina z przyległym terenem”.
W tym czasie ks. rektor A. Zaraza z powodu pogarszającego się zdrowia, opuścił w maju 1935 Urugwaj i wrócił do Polski. Na jego miejsce udali się z Polski ks. Wincenty Stolz i brat Józef Boduch; w Montevideo byli 15 IX 1935. Teraz wszyscy trzej przenieśli się w połowie października 1935 do wynajętego domu na rogu ulic Cufré 2733 i Caraguatay. 20 października przeniesiono tam nabożeństwo z kościoła MB z Lourdes.
Obecna kaplica była zaniedbana, gdyż msza św. sprawowana była tylko w niedzielę i święta, a w tygodniu służyła jako szkoła dla dzieci. Po zakończonym roku szkolnym, w grudniu 1935 przeniesiono do kaplicy Najświętszy Sakrament. Dzieci rozpoczęły naukę z nowym rokiem szkolnym w domu, potem w nowym już gmachu. Szkoła jako Colegio San Estanislao przetrwała do 1951 r. Po przejęciu kaplicy przez księży pallotynów, odprawiano w niej w niedziele 4 msze święte, w tym 3 dla Urugwajczyków. Niewielu Polaków przychodziło tutaj na mszę świętą, ponieważ w Urugwaju nie było dnia wolnego od pracy.
Znajdujący się w pobliżu kaplicy wydzierżawiony dom obejmował dwa pokoje, kuchnię i garaż, w którym urządzono kancelarię z pokojem gościnnym. W 1936 dokupiono sąsiedni teren na Caraguatay 2086 wraz z domkiem, już jako własność pallotyńską. Początkowo zapisano go na rektora Stolza, a po otrzymaniu osobowości prawnej, jako Asociacion del Apostolado Catolico, przekazano temuż Stowarzyszeniu. W jego skład, oprócz księży, weszło kilku ludzi świeckich polskiego pochodzenia.
Jeszcze w 1936 został zatwierdzony przez generała plan nowego domu (architekt Armas) dla księży i na zebrania dla Polonii. Wcześniej jeszcze, plan ten – obejmujący również kościół, zaakceptował miejscowy biskup. Na parterze zaplanowano szkołę, na pierwszym piętrze bibliotekę i salę zebrań dla Polaków, a na drugim piętrze pokoje mieszkalne. Budowę domu rozpoczęto ostatecznie 14 XII 1937.
W „Wiadomościach Polskiej Prowincji” ukazała się statystyka pracy księży w Urugwaju za rok 1936. Według niego wysłuchano ok. 3 300 spowiedzi, a poza kaplicą 2 000, udzielono 4 000 komunii, pobłogosławiono 7 małżeństw i 2 w innych kościołach, do I Komunii świętej przystąpiło 41 dzieci. Przy kaplicy erygowano Apostolstwo Modlitwy dla dorosłych i Krucjatę Eucharystyczną dla dzieci. W tym roku przeprowadzono generalny remont kaplicy, który wzbudził podziw i uznanie wizytującego kaplicę arcybiskupa Arragoniego w wigilię Bożego Narodzenia.
25 marca 1937 do Montevideo przybył z Polski kolejny pallotyn, ks. Józef Kotlęga. Został on kapelanem sióstr oraz szpitala gruźliczego. Obok obowiązków kapelana szpitala, Kotlęga wygłaszał jeszcze miesięczne konferencje dla pielęgniarek i dla chorych w leprozorium.
Budowa rozpoczęta w 1937 szła etapami, z braku środków materialnych. W lipcu 1938 gotowy był już parter, a w październiku 1939 pallotyni wprowadzili się do nowego budynku. Była to już piąta z kolei przeprowadzka. Wykończono bibliotekę, salę zebrań i inne pomieszczenia. Na początku 1943 ostatecznie wykończono cały dom. Pozostał kościół, pod którego kamień węgielny położył 13 XI 1943 arcybiskup Antoni Maria Barbieri. Pierwszą część kościoła wykończono w 1946; także pasterkę na Boże Narodzenie 1946 odprawiano już w nowej części kościoła.
Przy starej kaplicy arcybiskup otworzył 3 VII 1938 terytorialną parafię. Odtąd Polacy mogli w niej chrzcić swoje dzieci i zawierać małżeństwa. Tak długo trwał proces tworzenia parafii, ponieważ ogromne trudności stwarzali pallotyni niemieccy. Ostatecznie kapituła generalna z 1937 przyznała polskim pallotynom prawo do utworzenia parafii przy San Antonino, jeśli będzie to po myśli ordynariusza. Ten zgodził się i mianował pierwszym proboszczem parafii ks. J. Chudzińskiego (był nim w latach 1938-51). Parafia w momencie utworzenia liczyła ok. 7 000 wiernych.
Od początku swego istnienia w Urugwaju, pallotyni zajmowali się duszpasterstwem polskim. Przy domu był ośrodek życia religijnego i kulturalnego Polonii. Do inicjatyw społecznych należy dorzucić jeszcze urządzane tutaj kursy polskie dla dzieci i raz na miesiąc spotkania dla polskich dzieci. Tutaj organizowano manifestacje, zwłaszcza religijne.
Podczas II wojny światowej pallotyni odcięci od Rzymu, utrzymywali z generalatem kontakt od 1940 poprzez ks. Wojciecha Turowskiego w Lizbonie. Jeszcze 22-24 II 1940 generał wizytował polski dom pallotynów. Zastanawiano się wtedy nad otworzeniem w Ameryce Południowej więcej polskich domów zakonnych. Do 1946 było więc w Montevideo 4 polskich pallotynów: ks. Józef Chudziński (wicerektor domu 1936-41, rektor 1941-48) proboszcz, ks. Wincenty Stolz, ks. Józef Kotlęga i br. Józef Boduch. Ten ostatni musiał w tym czasie prawdopodobnie opuścić Stowarzyszenie, gdyż nie figuruje w żadnych spisach. Ks. W. Stolz został w 1946 proboszczem w urugwajskiej parafii Vergara, należącej do regii pallotynów urugwajskich.
Oprac. ks. Stanisław Tylus SAC
Indeks zmarłych według daty śmierci
Alfabetyczny indeks zmarłych
Indeks zmarłych z podziałem na lata śmierci
Miejsca spoczynku polskich pallotynów wraz ze zdjęciami
Ci, co odeszli ze Stowarzyszenia
Więzi Kardynała Franciszka Macharskiego z pallotynami
Rocznice pallotyńskich wydarzeń
Ks. Stanisław Jurkowski SAC, duszpasterz polonijny we Francji
Bereza Kartuska
Suchary
Indeksy i biogramy sporządził ks. Stanisław Tylus SAC
Kontakt: stansac@wp.pl
Stan z 11 marca 2024
Wszelkie prawa zastrzeżone! Kopiowanie, powielanie i wykorzystywanie tekstów i fotografii bez zgody autora strony jest zabronione.
Liber mortuorum w latach 2020-2024. Przeszłość i przyszłość
1. Krótka historia strony Liber mortuorum
a) Pierwsze biogramy zmarłych pallotynów ukazały się na stronie internetowej WSD Ołtarzew w styczniu 2007 r. Autorem ich był ks. Janusz Dyl SAC, który tworzył je pod niezrealizowaną przez niego „Księgę zmarłych pallotynów”. W maju 2009 r., wraz z przebudową strony internetowej, zostały one zastąpione życiorysami, które również pochodziły z książki ks. Dyla pt. Pallotyni w Polsce w latach 1907-1947, Lublin 2001, s. 397-475. Te krótkie biogramy zostały doprowadzone do lat 1998-99 (nie były też kompletne i nie uwzględniały członków Regii Miłosierdzia Bożego). Od tego czasu ks. Stanisław Tylus SAC sporządził Indeks zmarłych według daty śmierci i dołączył wszystkie brakujące życiorysy zarówno z obu polskich prowincji, jak i Regii Miłosierdzia Bożego. Na stronie Seminarium ołtarzewskiego biogramy te istniały do 2013 r.
b) Nowe, obecnie istniejące biogramy zmarłych pallotynów, zostały napisane przez ks. Stanisława Tylusa SAC. W 2011 r. zostały one umieszczone na stronie http://www.pallotyni.pl, pod nazwą LIBER MORTUORUM. Początkowo były to tylko biogramy polskich pallotynów i przełożonych generalnych Stowarzyszenia Apostolstwa Katolickiego oraz życiorysy pallotynek. Poszerzona i poprawiona ich wersja (ale bez pallotynek i przełożonych generalnych pallotynów) została opublikowana drukiem (Tylus Stanisław, Leksykon polskich pallotynów 1915-2012, Ząbki 2013, ss. 694).
c) W latach 2013-15 strona Liber mortuorum (http://pallotyni.eu/Liber.mortuorum/zmarli_index.php) została poszerzona o życiorysy pallotynów i pallotynek pochodzenia polskiego oraz ekspallotynów, którzy zmarli jako księża diecezjalni lub w innym instytucie życia zakonnego. Od listopada 2014 r. dołączone zostały też biogramy pallotynek pracujących w Polsce lub pochodzących z terenów polskich, jak również ich przełożone generalne. W 2015 r. rozszerzono zakres przedmiotowy strony o nowe kategorie: Słudzy Boży spoza Polski i Niemieccy pallotyni działający przed 1945 r. na obecnych ziemiach polskich. Niezależnie od tego uaktualniane były kategorie Polskich pallotynów i Pallotynek, którzy odeszli do wieczności w okresie lat 2013-15. W celu szybszego znalezienia poszukiwanego biogramu przemodelowano Indeks zmarłych według daty śmierci oraz sporządzono nowy Alfabetyczny indeks zmarłych oraz Indeks zmarłych z podziałem na lata śmierci.
d) W listopadzie 2017 r. strona została umieszczona w domenie https://LiberMortuorum.pl/
skąd jej zawartość jest dostępna w serwisach takich jak: http://www.pallotyni.pl, http://sac.org.pl
e) W 2015 r. strona Liber mortuorum aktualizowana była kilkanaście razy. Pojawiło się na niej 88 nowych biogramów, głównie pallotynek (65). Tego roku, praktycznie w 50% istniejących biogramów, zostały wprowadzone liczne uzupełnienia i poszerzenia, a także poprawiono zauważone błędy. Zmiany w poszczególnych biogramach sygnalizowane są informacjami naniesionymi pod konkretnym biogramem. Pod określeniem Zmienione lub Uzupełnione biogramy autor ma na myśli nie tylko istotną lub większą partię zmian, ale i pewne drobne informacje, które pojawiały się niezależnie od ich zaznaczenia. W 2016 r. dodano 28 nowych biogramów, zaś w 2017 r. pojawiło się 14 biogramów.
2. Stan aktualny biogramów
a) W latach 2022-2023 strona Liber mortuorum poszerzyła się o łącznie o 24 biogramy, z których 23 to nowe biogramy polskich pallotynów: ks. Charchut Stanisław (†9 II 2022), ks. Daniel Leszek (†20 III 2022), ks. Tomasiński Tadeusz (†1 VI 2022), ks. Matuszewski Stanisław (†23 VI 2022), br. Mystkowski Mieczysław (†1 VII 2022), br. Szporna Wojciech (†5 X 2022), ks. Stasiak Władysław (†29 X 2022), ks. Bławat Anastazy (†1 I 2023), ks. Szczotka Marian (†28 I 2023), ks. Jurkowski Stanisław (†10 II 2023), ks. Czaja Piotr (†25 II 2023), ks. Szczepański Józef (†19 V 2023), ks. Bazan Tadeusz (†15 VI 2023), ks. Borowski Tomasz (†20 VI 2023), ks. Kantor Stanisław (†20 VI 2023), br. Kubiszewski Jan (†3 X 2023), ks. Wierzba Jacek (†21 XI 2023), ks. Kozłowski Józef (†26 XI 2023), ks. Rembisz Zbigniew (†7 XII 2023), ks. Bober Szczepan (†24 XII 2023). Ukazał się również jeden biogram przełożonych geberalnych i biskupów - bp Freeman Séamus (†20 VIII 2022).
Tabela. Stan aktualny biogramów na koniec grudnia 2014-2024 r.
| Kategorie pallotyńskich biogramów | XII
2014 | XII
2015 | XII
2016 | XII
2017 |
XII
2018 |
XII
2019 |
XII
2020 |
XII
2021 |
XII
2022 |
XII
2023 |
2024 |
| Polscy pallotyni | 368 | 377 | 387 | 395 |
401 |
404 |
419 |
431 |
442 |
455 |
+3 |
| Pallotyni polskiego pochodzenia (*) | 14 | 16 | 18 | 18 |
18 |
18 |
18 |
18 |
18 |
18 |
|
| Przełożeni generalni i biskupi | 19 | 19 | 20 | 22 |
23 |
25 |
25 |
26 |
27 |
27 |
|
| Słudzy Boży spoza Polski | -- | 5 | 6 | 6 |
6 |
6 |
6 |
6 |
6 |
6 |
|
| Niemieccy pallotyni działający przed 1945 r. na obecnych ziemiach polskich (✺) | -- | 7 | 11 | 13 |
13 |
13 |
13 |
13 |
13 |
13 |
|
| Ekspallotyni (**) | 23 | 23 | 25 | 25 |
25 |
25 |
25 |
25 |
25 |
25 |
|
| Pallotynki (przełożone generalne i siostry pracujące w Polsce lub pochodzące z terenów polskich zostały oznaczone znakiem ☼) | 47 | 112 | 113 | 114 |
118 |
122 |
127 |
130 |
130 |
130 |
|
| Przyjaciele SAC i ci, co odeszli od Stowarzyszenia | -- | -- | 7 | 8 |
8 |
8 |
9 |
9 |
9 |
9 |
|
| Razem | 471 | 559 | 587 | 601 |
612 |
621 |
642 |
658 |
670 |
683 |
+3 |
b) W latach 2018-2021 strona Liber mortuorum poszerzyła się o 24 nowych biogramów. W grupie Polskich pallotynów i Pallotynek znalazły się następujące biogramy: s. Speransa Joniec (†11 II 2018), s. Teresa Matula (†1 VI 2018), ks. Jerzy Maj (†24 VI 2018), br. Jan Bandoszek (†28 VII 2018), ks. Tadeusz Płonka (†24 VIII 2018), ks. Bogdan Kusznir (†26 VIII 2018), s. Majola Rataj (†6 XI 2018) , s. Jadwiga Waszczeniuk (†17 XI 2018), ks. Józef Świerkosz (†20 XII 2018) , ks. Andrzej Biernacki (†23 XII 2018), s. Władysława Sitarz (†27 IV 2019) , s. Helena Szaniawska (†22 VII 2019), ks. Witalij Wezdeckij (†24 VIII 2019), s. Martyna Gumul (†9 IX 2019), s. Estera Stachnik (†20 IX 2019), ks. Kazimierz Czulak (†29 IX 2019), br. Tadeusz Wojciechowski (†12 XII 2019), ks. Stanisław Kobielus (†3 I 2020), br. Jan Cuper (†18 II 2020), ks. Józef Żemlok (†16 III 2020) i ks. Józef Liszewski (†18 III 2020). ks. Żemlok Józef (†16 III 2020), ks. Liszewski Józef (†18 III 2020), ks. Kantor Wiesław (†5 V 2020), ks. Latoń Jan (†7 V 2020), s. Wołosewicz Wirginitas (†17 V 2020), s. Hetnał Maria (†14 VI 2020), s. Otta Agnieszka (†15 VII 2020), ks. Korycki Jan (†31 VII 2020), ks. Szewczul Jerzy (†6 X 2020), s. Smentoch Kryspina (†14 X 2020), s. Suchecka Zofia (†19 X 2020), ks. Domagała Stefan (†24 X 2020), ks. Dragiel Mirosław (†30 X 2020), ks. Pytka Kazimierz (†5 XI 2020), ks. Domański Ryszard (†10 XI 2020), ks. Młodawski Grzegorz (†22 XI 2020), ks. Lisiak Józef (†27 XII 2020), s. Klekowska Mariola (†27 XII 2020), ks. Dzwonkowski Roman (†30 XI 2020), s. Wojtczak Urszula (†9 I 2021), ks. Błaszczak Jerzy (†15 I 2021), ks. Rykaczewski Tadeusz (†9 II 2021), ks. Czulak Antoni (†23 IV 2021), ks. Daniel Edward (†17 IV 2021), s. Gojtowska Agnieszka (†27 V 2021), ks. Nowak Kazimierz (†14 V 2021), s. Pruszyńska Zefiryna (†1 V 2021), ks. Zając Jan (†4 VII 2021), ks. Kot Jan (†8 VII 2021), ks. Mugobe Banuni Ignace (†26 VII 2021), ks. Kończak Jan (†11 VIII 2021), ks. Stachera Kazimierz (†24 VIII 2021), ks. Orlikowski Stanisław (†9 X 2021) i br. Dziczkiewicz Franciszek (†21 X 2021). Grupę Przełożonych Generalnych i pallotyńskich biskupów reprezentują: bp Konrad Walter (†20 IX 2018), bp Thomas Thennatt (†14 XII 2018), bp Alojzy Orszulik (†21 II 2019) i abp Hoser Henryk (†13 VIII 2021).
c) W latach 2018-19 autor strony przeprowadził kwerendę materiałów zawartych w archiwum domu pallotyńskiego w Gdańsku (dom przy ul. Elżbietańskiej). Niezależnie od tego, trwała kwerenda materiałów w Archiwum Prowincji Chrystusa Króla w Warszawie. Szerokiemu badaniu poddawane były materiały, które autor strony pozyskał wcześniej w Archiwum Generalnym Stowarzyszenia Apostolstwa Katolickiego w Rzymie, w Archiwum Regii Miłosierdzia Bożego w Paryżu i w Archiwum Sekretariatu Prowincji Zwiastowania Pańskiego w Poznaniu. Wiele nowych informacji autor otrzymał od osób prywatnych i instytucji. Istniejące biogramy są systematycznie wzbogacane o fotografie, zarówno portretowe, jak i grupowe (sytuacyjne). Zdjęcia pochodzą głównie ze zbiorów Archiwum Prowincji Chrystusa Króla, ale i wielu osób prywatnych, którym pragnę jeszcze raz serdecznie podziękować
3. Zrealizowane plany z ubiegłych lat (zapowiadane i niezapowiadane)
a) Z dniem 12 stycznia 2015 r. zostały wymienione na stronie Liber mortuorum wszystkie dotychczasowe wersje życiorysów pallotynów polskich zmarłych do 2012 r. W ich miejsce wprowadzono biogramy zaczerpnięte z publikacji autora strony (Tylus Stanisław, Leksykon polskich pallotynów 1915-2012, Ząbki 2013). Inne kategorie pozostały bez zmian.
b) Zgodnie z zapowiedziami od sierpnia 2015 r. włączane są stopniowo do strony Liber mortuorum biogramy niemieckich pallotynów, działających przed 1945 r. na obecnych ziemiach polskich. Na chwilę obecną włączono biogramy 13 niemieckich pallotynów, umieszczając przy ich nazwisku symbol ✺.
c) Spośród nie sygnalizowanych wcześniej zmian na stronie Liber mortuorum pojawiła się od maja 2015 r. nowa grupa biogramów, to jest pallotyńskich sług Bożych spoza Polski. Obecnie w jej ramach można znaleźć 6 biogramów. Są to życiorysy: bł. Richarda Henkesa (†1945), bł. Elisabetty Sanny Porcu (†1857), Josefa Englinga (†1918), Josefa Kentenicha (†1968), Franza Reinischa (†1942) i bpa Heinricha Vietera (†1914).
d) Wśród nowych inicjatyw, nie sygnalizowanych wcześniej, należy wymienić dział Materiały źródłowe. Dział ma za zadanie poszerzać naszą wiedzę na temat życia i działalności zmarłego.
e) Dołączono również Miejsca spoczynku polskich pallotynów. Jest to alfabetyczny układ według miejsc pochówków, w których złożono zmarłych Współbraci. Obejmuje zarówno obszar Polski, jak i całego świata. Na końcu listy umieszczono też miejsca pochówków pallotynów z niemieckiej Prowincji Świętej Trójcy, spoczywających na ziemi polskiej, pallotynek i ekspallotynów. Pierwotna wersja została umieszczona 31 października 2015 r.
f) W styczniu 2016 r. umieszczono na stronie Liber mortuorum biogram ks. Antoniego Słomkowskiego †1982, kapłana archidiecezji gnieźnieńskiej, profesora i rektora KUL (i materiały źródłowe, którymi są jego wspomnienia na temat kontaktów z pallotynami), zapoczątkowując w ten sposób grupę przyjaciół SAC. Grupa aktualnie obejmuje 8 nazwisk i będzie ona stopniowo realizowana w najbliższych latach.
g) Uzupełniono i poszerzono biografie w kategorii Niemieccy pallotyni działający przed 1945 r. na obecnych ziemiach polskich i Pallotyńscy słudzy Boży spoza Polski. Kontynuowane będą dalsze prace nad uzupełnianiem i poszerzaniem dotychczasowych biogramów, bowiem kwerenda materiałów archiwalnych dostarcza wiele nowych i nieznanych do tej pory informacji.
h) Na początku 2016 r. dołączono do strony Liber mortuorum zestawienie chronologiczne, które zostało zatytułowane: Rocznice pallotyńskich wydarzeń przypadających w 2016 roku. Autor strony zestawił wydarzenia, jakie dokonały się w latach: 1916 (100 lat temu), 1941 (75 lat temu), 1966 (50 lat temu) i 1991 (25 lat temu). W 2020 r. w miejsce w.w. Rocznic pojawi się Kalendarium pallotyńskie, które autor systematycznie publikuje na swoim profilu FB - https://www.facebook.com/profile.php?id=100012227057005.
i) Spośród innych planów zrealizowanych planów było zakończenie Kalendarium dziejów Regii Miłosierdzia Bożego (1946-2019).
5. Uwagi i prośba o materiały
Wszystkich zainteresowanych biogramami zmarłych pallotynów lub pallotynek proszę o ewentualne spostrzeżenia i uwagi dotyczące treści biogramu lub innych kwestii. Ponadto zachęcam Wszystkich do przekazywania fotografii, informacji lub materiałów (jeśli trzeba, oczywiście do zwrotu) na adres e-mailowy: stansac@wp.pl lub listownie na adres: Pallotyński Instytut Historyczny, ul. Skaryszewska 12, 03-802 Warszawa.
Stroną techniczną Liber mortuorum już od 15 lat (od 2009 r.) zajmuje się Pan Donat Jaroszewski. Za lata współpracy, cierpliwość i wszelaką pomoc w tym zakresie jestem Mu bardzo wdzięczny.
Warszawa 28 I 2024
Stanisław Tylus SAC
Autor strony przy relikwiach św. Wincentego Pallottiego w kościele SS. Salvatore in Onda przy via dei Pettinari w Rzymie (8 XII 2014)
W Archiwum Regii Miłosierdzia Bożego w Paryżu (7 II 2015)
30. rocznica święceń kapłańskich. Ołtarzew 10 V 2016. Od lewej księża: Waldemar Seremak, Jerzy Suchecki, Marian Kowalczyk, Tadeusz Pawłowski, Zbigniew Rembisz, Józef Targosz, Andrzej Majchrzak, Stanisław Tylus, Krzysztof Wojda, Kazimierz Szczepanik, Józef Nowak, Edward Grudziński, Wojciech Pietrzak, Edward Szram i br. Franciszek Dziczkiewicz
TYLUS STANISŁAW, LEKSYKON POLSKICH PALLOTYNÓW (1915-2012), APOSTOLICUM Ząbki – PALLOTTINUM Poznań 2013, ss. 694
Publikacja Leksykon polskich pallotynów zawiera 356 biogramów polskich pallotynów zmarłych w latach 1915-2012. W książce został zastosowany układ alfabetyczny. Do biogramów zostały dołączone fotografie portretowe. Pod każdym biogramem została zamieszczona literatura, zawierająca bibliografię przedmiotową. Publikację zamyka indeks osobowy.
Podstawę źródłową niniejszej pracy stanowią akta osobowe zgromadzone w: Archiwum Prowincji Chrystusa Króla w Warszawie, Archiwum Sekretariatu Prowincji Chrystusa Króla w Warszawie, Archiwum Regii Miłosierdzia Bożego w Paryżu, Archiwum Generalnym Stowarzyszenia Apostolstwa Katolickiego w Rzymie i Archiwum Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W pracy zostały uwzględnione „Wiadomości Polskiej Prowincji SAK” (do 1993), „Wiadomości Prowincji Chrystusa Króla” (1993-2012), „Annuntianda. Biuletyn Prowincji Zwiastowania Pańskiego SAK” (1994-2012). Pomocne okazały się katalogi stowarzyszenia i prowincji polskich, czasopisma wydawane przez pallotynów i kroniki poszczególnych domów. Nie bez znaczenia były również relacje ustne żyjących członków stowarzyszenia i przedstawicieli rodzin zmarłych.
Zmarli współbracia tworzyli pallotyńską historię i byli nieomal wszechobecni w wielu dziedzinach polskiej kultury XX-XXI w., np. w nauce, literaturze i wszelkiego rodzaju piśmiennictwie oraz w działalności edukacyjnej, wychowawczej i wydawniczej, a także w pracach na rzecz emigracji, misji i apostolstwa świeckich. Pośród nich są postacie bardzo znane, które wywarły duży wpływ na dzieje Kościoła polskiego, m.in.: ks. Alojzy Majewski, ks. Wojciech Turowski czy Sł. B. ks. Stanisław Szulmiński, albo przeszły do historii Polski dzięki wielkiej miłości do Ojczyzny, jak Bł. ks. Józef Stanek czy ks. Franciszek Cegiełka i wielu innych.
Jednak w Leksykonie znajdują się nie tylko ci najwięksi, ale wszyscy, którzy żyli i działali w polskich strukturach stowarzyszenia w kraju i poza nim. O każdym z nich, nawet najskromniejszym bracie, kleryku czy nowicjuszu, możemy dowiedzieć się wszystkiego, co można było wydobyć ze źródeł i opracowań.
Książka jest już niedostępna w sprzedaży.