Dziś, to jest 25 kwietnia 2024, mija rocznica śmierci:
ks. Kazimierz Buchwald (†1931)

Wczoraj, to jest 24.04.2024, miała miejsce rocznica śmierci:
ks. Leon Dąbski (†2011)

W dniu jutrzejszym, to jest 26.04.2024, przypada rocznica śmierci:
Brak wspomnienia zmarłych

PROWINCJA CHRYSTUSA KRÓLA

DYL Janusz Marian, krypt. i pseud.: jd, Ks. Janusz (1954 – 2005), ksiądz, doktor habilitowany teologii, profesor historii Kościoła w Ołtarzewie, KUL i ITA

Urodził się 8 IX 1954 w Pszczółkach k. Gdańska, w rodzinie robotniczej, jako syn Stanisława i Heleny z d. Szczepanik. W tej miejscowości od 1961 chodził do szkoły podstawowej. Do liceum ogólnokształcącego w Pruszczu Gdańskim uczęszczał w latach 1969-73. Świadectwo maturalne otrzymał w 1973, po czym podjął naukę w pomaturalnym studium łączności na kierunku teletransmisja. Odczuwając powołanie do kapłaństwa, przerwał naukę i wstąpił do nowicjatu stowarzyszenia w Ząbkowicach Śląskich (8 IX 1974). Studia filozoficzno-teologiczne odbył w WSD w Ołtarzewie. Pierwszą konsekrację złożył tam na ręce prowincjała ks. Józefa Dąbrowskiego 8 IX 1976 i wieczną 28 IX 1980 na ręce ks. Henryka Kietlińskiego. Pracę seminaryjną napisał pt. Synod prowincjalny w Łowiczu w 1556 r. (1980). Studia seminaryjne ukończył egzaminem magisterskim złożonym na KUL 24 III 1981 na podstawie opracowania Synod prowincjalny w Łowiczu w 1556 r. Pracę tę napisał pod kierunkiem o. prof. Henryka Damiana Wojtyski CP. Święcenia diakonatu otrzymał 23 IX 1980 w Ołtarzewie z rąk bpa Bronisława Dąbrowskiego, a kapłańskie 2 V 1981 w kościele seminaryjnym w Ołtarzewie z rąk Franciszka kard. Macharskiego. Dekretem przełożonego został posłany do Lublina na placówkę duszpasterską.

Po roku pracy duszpasterskiej w parafii Wieczerzy Pańskiej został skierowany na studia w Instytucie Historii Kościoła KUL. Licencjat uzyskał 8 VI 1984, a jego praca magisterska uznana została za licencjacką. l X 1985 został asystentem o. prof. Henryka Damiana Wojtyski przy Katedrze Dziejów Teologii, podejmując ćwiczenia z zakresu historii Kościoła. W tym samym roku podjął wykłady z historii Kościoła w pallotyńskim seminarium duchownym w Ołtarzewie. Stopień naukowy doktora uzyskał 16 VI 1986 na podstawie pracy Książki teologiczne wydrukowane w oficynach polskich do połowy XVI wieku (cz. 1: Opracowanie; cz. 2: Katalog druków), napisanej pod kierunkiem o. prof. Henryka Damiana Wojtyski CP. Adiunktem został mianowany 1 X 1991.

W międzyczasie był 2 razy opiekunem roku na Wydziale Teologii; pisał różnego rodzaju książki i artykuły, wygłaszał referaty oraz podejmował wykłady zlecone. 26 II 2002 miał kolokwium habilitacyjne na podstawie rozprawy Pallotyni w Polsce w latach 1907-1947. Pozytywną decyzję Rady Wydziału zatwierdziła 24 VI 2002 Centralna Komisja Kwalifikacyjna. 20 XII 2002 otrzymał kierownictwo Katedry Dziejów Teologii. Od 2002 był wykładowcą historii Kościoła w WSD Księży Marianów w Lublinie. Wykładał też historię Kościoła w WSD Prowincji Krakowskiej Zakonu oo. Karmelitów Bosych w Lublinie. Prowadził zajęcia zlecone w ITA w Ołtarzewie. Był odpowiedzialny za dział Dzieje teologii w Encyklopedii katolickiej KUL. W 2004 został mianowany profesorem nadzwyczajnym KUL. Jego zainteresowania naukowe koncentrowały się na 3 tematach badawczych: polskie drukarstwo teologiczne XV-XVIII w., szkolnictwo teologiczne w Polsce oraz historia pallotynów w Polsce i na świecie. Pod jego kierunkiem powstały 64 magisteria. Był recenzentem jednego doktoratu oraz wielu magisteriów. Jest autorem książki Sobory powszechne w drugim tysiącleciu chrześcijaństwa (Tarnów 1997), artykułów naukowych, drukowanych w „Communio” i „Vox Patrum” oraz haseł w Encyklopedii katolickiej. Należał do Lubelskiego Towarzystwa Naukowego PAN i Towarzystwa Naukowego KUL. Był członkiem międzynarodowej Komisji Historycznej Stowarzyszenia Apostolstwa Katolickiego (Commisione Storica della Società dell’Apostolato Cattolico) oraz Instytutu Pallottiego.

Ksiądz Janusz mieszkał w Lublinie, najpierw na ul. Bohaterów Monte Cassino 16 (do 1991), gdzie był krótko rektorem domu (1990-91), potem na al. Warszawskiej 31 (pełnił funkcję drugiego radcy) i ponownie na Bohaterów Monte Cassino (od 2002). Był moderatorem grupy charyzmatycznej „Effatha”, wywodzącej się z Ruchu „Światło-Życie”, a w czasie wakacji brał udział w obozach formacyjnych wspólnot wieczernikowych. Jego książka Pallotyni w Polsce w latach 1907-1947 jest pierwszym całościowym opracowaniem historii pallotynów na ziemiach polskich w tym okresie.

Zmarł nagle w domu, w niedzielę 20 II 2005 na skutek wewnętrznego wylewu. Współbracia znaleźli go już nieżyjącego przed południem. Lekarz stwierdził, że śmierć mogła nastąpić kilka lub kilkanaście godzin wcześniej. Prawdopodobnie stało się to w porze nocnej. Mszy pogrzebowej, koncelebrowanej 23 II w kościele parafialnym Wieczerzy Pańskiej przez ponad 100 księży, przewodniczył bp pomocniczy lubelski Mieczysław Cisło. Wśród kapłanów koncelebrujących byli: przełożeni prowincjalni obydwu prowincji pallotyńskich, delegaci seminariów – pallotyńskiego w Ołtarzewie i księży marianów w Lublinie, kapłani diecezjalni na czele z dziekanem Janem Miturą i przedstawiciele kapłanów zakonnych (ponad 100 pallotyńskich). We mszy uczestniczyli: bracia i siostry zakonne, młodzież akademicka, wspólnota neokatechumenalna, której kapelanem był ks. Janusz, oraz licznie zgromadzeni przyjaciele i parafianie. Homilię wygłosił ks. prowincjał Czesław Parzyszek.

Pod koniec mszy zmarłego pożegnali: w imieniu władz KUL głos zabrał najpierw rektor Stanisław Wilk, następnie dziekan Wydziału Teologii – ks. Jerzy Pałucki. Odczytano także telegramy kondolencyjne – od przełożonego generalnego Stowarzyszenia Apostolstwa Katolickiego ks. Friedricha Kretza, od delegatury św. Teresy od Dzieciątka Jezus z Kolumbii i Wenezueli. Telegramy kondolencyjne przysłali także rektorzy uniwersytetów w Poznaniu i w Rzeszowie oraz dziekani licznych wydziałów teologicznych w Polsce. O przekazanie wyrazów współczucia prosili przedstawiciele WSD w Ołtarzewie i WSD Księży Marianów w Lublinie, w których ks. Dyl prowadził wykłady. W imieniu rodziny głos zabrał kuzyn zmarłego – ks. Tadeusz Pieniążek, a w imieniu współbraci kursowych ks. Bogusław Szpakowski. Po przemówieniu przedstawicielki parafian przemówił w imieniu wspólnoty pallotyńskiej, do której należał ostatnio ks. Janusz (ul. Bohaterów Monte Cassino), rektor domu ks. Wiesław Błaszczak. Na końcu przemówił proboszcz parafii Wieczerzy Pańskiej ks. Jan Latoń, rektor wspólnoty, do której zmarły przez wiele lat należał (al. Warszawska).

Ksiądz Janusz był człowiekiem o mocnym charakterze i bardzo zatroskanym o Boże sprawy; miał szczególną świadomość ludzkiej, kapłańskiej i pallotyńskiej godności. Starał się rzetelnie wypełniać powierzone mu zadania. Był człowiekiem pasji – jak to trafnie określił jego kolega kursowy, ks. B. Szpakowski. Może jego najważniejszą pasją była pasja dobroci. Nie zabiegał o to, aby błyszczeć. Był człowiekiem wielkiej dobroci, nie chciał nikogo skrzywdzić. Nie narzekał ani nie skarżył się na swój los. Zatroskany był o innych – wielkich i małych. Wypełniał powierzone mu zadanie z prostotą i zwyczajnością, a sprawy ludzkie miały zawsze swoje właściwe miejsce w jego życiu i pracy. Każdego człowieka, który przychodził do niego, czy też którego był duszpasterzem, szanował i zachowywał w pamięci. Był wierny w przyjaźni do końca. W tych kontaktach był otwarty na ludzkie potrzeby. Cieszył się każdym, kto do niego przychodził, stawiał pytania, słuchał. Cieszył się dobrem, a smucił się wszelkim złem. Był powiernikiem wielu ludzi i wielu spraw przez nich powierzanych. Zauważane jego słabości jakby znikały w oceanie jego ludzkiej dobroci.

Kolejna jego pasja to pasja duszpasterska. Jako kapłan był wierny przyjętym zobowiązaniom; był wierny Tradycji i nauce Kościoła. Był kapłanem żywej, wprost dziecięcej wiary, którą wyniósł z domu rodzinnego, a którą umacniał i rozwijał w sobie poprzez żywy kontakt z Bogiem. Sumiennie wypełniał powierzone mu zadania. Wypełniał przeróżne posługi: był duszpasterzem, rekolekcjonistą, rektorem wspólnoty, radcą domowym, wykładowcą w WSD w Ołtarzewie, KUL, WSD Księży Marianów, ITA. Przede wszystkim był wspaniałym rekolekcjonistą – dla różnych stanów i wspólnot. Lubił mówić, ale i umiał słuchać. Pozostawił po sobie trwały ślad słowa i przykładu życia. Wygłosił wiele serii rekolekcji i misji ludowych. Do każdego kazania i konferencji był solidnie przygotowany. Pisał starannie swoje kazania i konferencje, podkreślając w nich treści szczególnie ważne. W swoich kazaniach wskazywał na chrześcijańskie korzenie polskiego narodu. Wszędzie pozostawił miłe wspomnienia. Można powiedzieć, że kochał kapłaństwo, kochał każde powołanie. Miał dar i wrodzoną umiejętność rozpoznawania ludzkich serc. Chętnie sprawował sakramenty święte. Cieszył się, gdy mógł usłużyć alumnom i przygotowywać ich do pracy duszpasterskiej na bazie historii Kościoła. Był gorliwy i chętny do ostatniej chwili swego życia.

Pasja nauki była widoczna u niego już w latach seminaryjnych. Znana jest scena, gdy zajęty studium, nie zauważył, że w pokoju, w którym studiował z takim przejęciem, obok niego przelewała się woda z umywalki. Jako jeden z pierwszych zrobił magisterium na KUL przed otrzymaniem święceń kapłańskich. Stosunkowo szybko obronił pracę doktorską. Więcej czasu potrzebował na uzyskanie habilitacji, a potem szybko otrzymał katedrę i nominację rektora KUL na profesora nadzwyczajnego. Nie można zapomnieć o jego pallotyńskiej pasji. Jako pallotyn bardzo interesował się życiem stowarzyszenia, jego rozwojem i działalnością. Był zatroskany o rozwój prac, które prowadziło. Pozostał wierny złożonym przyrzeczeniom i jak sam zapewniał – modlił się za stowarzyszenie i o powołania do niego. W pokoju – poza zbiorem książek – niewiele posiadał. O jego umiłowaniu stowarzyszenia świadczy testament: „Byłem bardzo szczęśliwy w Stowarzyszeniu Apostolstwa Katolickiego [...]. Życie oddałem Bogu i Kościołowi w stowarzyszeniu. Oddaję Mu także swoje ciało i pragnę być pochowany w kwaterze pallotyńskiej [...]. Wszystkie dobra materialne należą do stowarzyszenia”. Zapisał się w pamięci jako nieprzeciętny kapłan, pallotyn, profesor. Swoim życiem, swoją pracą tworzył historię Stowarzyszenia Apostolstwa Katolickiego, żył nim, cierpiał i modlił się o jego pomyślność, o jego rozwój, o nowe powołania.

Lubiany był za specyficzne poczucie humoru. Zapisał się w pamięci wielu ludzi jako kapłan i człowiek wielkiej dobroci, zawsze dostępny i pomocny dla każdego, przepełniony szacunkiem dla każdego, szczególnie kochający młodzież studencką, dla której miał zawsze czas, często rezygnując z innych ciekawych i zaplanowanych zajęć. Zawsze miał szczery, ciepły i ujmujący uśmiech, który zachęcał każdego do nawiązywania bliższego z nim kontaktu. Zgodnie z życzeniem zawartym w testamencie został pochowany na cmentarzu przy ul. Lipowej w Lublinie.

Ostatnio zmodyfikowano: 12 stycznia 2015 (uzupełniono 18 lutego 2016)
Tekst biogramu: Tylus Stanisław, Leksykon polskich pallotynów (1915-2012), Ząbki 2013, 163-166