Dziś, to jest 4 grudnia 2024, mija rocznica śmierci
:br. Gustaw Lipiński (†1939)
br. Leon Kuczborski (†1979)
ks. Stanisław Zyglewicz (†2016) Wczoraj, to jest 3.12.2024, miała miejsce rocznica śmierci:
Brak wspomnienia zmarłych
W dniu jutrzejszym, to jest 5.12.2024, przypada rocznica śmierci:
ks. Tadeusz Czulak (†2010)
PROWINCJA ZWIASTOWANIA PAŃSKIEGOSARNICKI STANISŁAW (1933 – 2014), ksiądz
Urodził się 30 IX 1933 w Bartkówce, w parafii Dynów, w diecezji przemyskiej, w rodzinie rolnika Władysława i Wiktorii z d. Pańczak. W 1950 wstąpił do Małego Seminarium Duchownego w Wadowicach na Kopcu, a po jego rozwiązaniu przez władze państwowe w 1952, do nowicjatu. Tam też 8 IX tego roku przyjął sutannę stowarzyszenia z rąk ks. Józefa Wróbla i dwa lata później złożył pierwszą profesję – na ręce ks. Alojzego Żuchowskiego, a wieczną w Ołtarzewie 8 IX 1957 – na ręce ks. Stanisława Martuszewskiego. W Wadowicach odbył studia filozofii (1955-57), a teologii (1957-61) w Ołtarzewie. Pracę seminaryjną napisał pt.: Niepokalane Poczęcie NMP w świetle kazań na uroczystości i święta Najśw. Maryi Panny ks. bpa Józefa Sebastiana Pelczara (Ołtarzew 1960). Święceń kapłańskich udzielił mu 4 VI 1961 w Ołtarzewie bp Zygmunt Choromański.
Po święceniach przez rok przebywał na studium pastoralnym (tirocinium) w Ołtarzewie. Większość swego życia kapłańskiego poświęcił pracy duszpasterskiej. Przebywał kolejno w Wadowicach (od 4 IX 1962), Kisielicach (od 3 IX 1963), Ołtarzewie (od 27 X 1965), Szczytnie (od 1 VIII 1968; parafia diecezjalna), Poznaniu (od 30 VIII 1971 – wikariusz), Bóbrce (od 15 VIII 1975 jako pierwszy pallotyński proboszcz; w 1978 rozpoczął budowę plebanii i domu), Wałbrzychu (od 20 VIII 1980; od 4 X 1982 mianowano go tam wicerektorem i ekonomem domu), Goryniu (od 26 VIII 1983 – proboszcz; od 16 X 1984 wicerektor w Kisielicach i od 5 XI 1984 promotor powołań w Goryniu, a od 30 IX 1992 ponownie wicerektor w Kisielicach) i Bielsku-Białej (od 10 I 2001 – do dyspozycji rektora).
Ostatnie lata życia ks. Stanisława były naznaczone cierpieniem choroby, którą znosił z wielką pogodą ducha, ale postępująca z czasem choroba wymagała przeniesienia go do Pallotyńskiego Domu Opieki im. św. Wincentego we Wrzosowie k. Radomia, gdzie przebywał od XI 2013 do śmierci, która nastąpiła tam 17 VIII 2014. Uroczystości pogrzebowe zostały odprawione 22 VIII w pallotyńskim kościele pw. św. Andrzeja Boboli w Bielsku-Białej, a następnie na parafialnym cmentarzu na bielskich Błoniach (ul. Pszczela). Koncelebrowanej Eucharystii przewodniczył bp Roman Pindel, ordynariusz diecezji bielsko-żywieckiej, a homilię wygłosił ks. Adrian Galbas, prowincjał prowincji Zwiastowania Pańskiego.
Kaznodzieja, nawiązując do przypadającego wspomnienia NMP Królowej, powiedział m.in., że kroczyć „królewską drogą Maryi, to najpierw otwierać się na działanie łaski w naszym życiu. [...] Ci, którzy otwierają się na łaskę mają życie i idą do życia wiecznego. [...] Te są więc w naszym życiu dni królewskie, które są wypełnione łaską; te są dni niewolnicze i nędzne, które są wypełnione grzechem. W Maryi były te tylko pierwsze. A drugi sposób naśladowania Jej królewskich cnót, to służba [...] i gdziekolwiek Maryja się pojawiła, tam zawsze po to, by służyć. [... Śp. ks. Stanisław po pierwsze] prosił, by jego pogrzeb był skromny i by nie koncentrować się na nim samym, ale na sprawach Bożych, [... a po drugie ks. Stanisław] przez dokładnie 60 lat życia w konsekracji i przez przeszło 50 lat służby kapłańskiej szedł wiernie królewską drogą Maryi, najpierw przez to, że otwierał się na działanie łaski Bożej w swoim życiu, przez wierną i spokojną, wytrwałą i ufną modlitwę [...]”. W swoim testamencie (z VI 2001) „napisał tak: »Dziękuję Bogu za powołanie mnie do stanu kapłańskiego, za wszystkie łaski. Dziękuję Bogu za powołanie do Stowarzyszenia. Dziękuję, że Bóg pozwolił mi przez 40 lat tę służbę pełnić. Dziękuję za wszystkie dobra, jakie otrzymałem. Niech Bóg wynagrodzi Stowarzyszeniu licznymi i świętymi powołaniami. Proszę o skromny pogrzeb, a ośmielam się prosić też o szczerą i gorącą modlitwę, o łaski dla mnie, o moje wieczne zbawienie«. [...] Był człowiekiem oddanym człowiekowi, był pełen służby dla drugich. Służył jako duszpasterz, proboszcz, spowiednik, rekolekcjonista, kaznodzieja. [... Ks. Stanisław był kapłanem] bez wielkich zaszczytów, tytułów, bez wielkich urzędów [...]. Ci, którzy bezpośrednio korzystali z posługi ks. Stasia [...] doświadczali jego błyskotliwego, promiennego i jasnego spojrzenia, jego dobrego uśmiechu, jego pogodnego, pocieszającego słowa, które miał dla każdego. W ostatnich latach swojego życia, coraz bardziej wycieńczany chorobą, raczej potrzebował służby drugich. Nie był już w stanie pomagać. Pomocy potrzebował, troski, obecności, wsparcia”.
Na zakończenie Mszy św. osobiste świadectwo złożył ks. Franciszek Mąkinia, kolega kursowy ks. Stanisława, mówiąc: „Drogi Stasiu, kursowy kolego! Gdyby mi przyszło zaprojektować Twój postument, pomnik, to byłby to wysoki, rosły, przystojny, niezwykle rozradowany ksiądz, z wyciągniętą ręką do przodu, ręką wyciągniętą do człowieka, bo u Ciebie to było charakterystyczne, kiedy witałeś się z kimś, znanym, nieznanym. To właśnie ta ręka wyciągnięta do bliźniego i to wyraźne, jasne: »Ksiądz Stanisław Sarnicki jestem«. [...] I na tym pomniku, na cokole byłby podpis: Ksiądz Uśmiechnięty, Stanisław. [...] Nie tylko w kursie byłeś Stasiem, ale w całym Stowarzyszeniu, a tutaj pod Szyndzielnią otrzymałeś drugie imię: Ksiądz Uśmiechnięty. [...] Kochał katechizowanie, kochał siedzenie w konfesjonale, kochał modlitwę, ale sądzę, że najważniejsza była dla Ciebie Eucharystia, do tego stopnia, że kiedy już tutaj psychicznie, tak duchowo odchodziłeś, kiedy pamięć nawet najbliższych wydarzeń nie odnotowywała, po Mszy świętej, często razem, a właściwie razem żeśmy koncelebrowali przez długi czas, przychodziłeś na śniadanie i pytałeś: »Czy ja już odprawiałem?« Wszelkie zainteresowania jak gdyby znikły, ale to jedno pozostało: »Czy ja odprawiałem?« [...] A czasem przychodził do mnie z brewiarzem, żeby mu pozakładać dany dzień. Ja mówię: Stasiu, przecież nie będziesz odmawiał? »Ale chcę ponosić!« Cenił sobie właśnie choćby ten symbolicznie trzymany brewiarz. Kochał swoją rodzinę, [z którą] serdecznie był związany, często wspominał braci, Mieczysława, który został zamordowany w Gdańsku, Kazia, który zmarł dosyć wcześnie, swoje siostry. [...] Ksiądz Stanisław nie mówił nic złego o bliźnich. Przy nim plecy drugiego człowieka były bezpieczne. Jeżeli mówił, to tylko dobrze. I Stasiu, to co nas uderzało. Nigdy niczego nie żądałeś, bardzo rzadko prosiłeś o coś, ale zawsze, nawet za najmniejszy gest serdecznie dziękowałeś. [...] Dziękuję było jego słowem, które najczęściej towarzyszyło w relacjach, już wtedy bardzo osłabionych. [...] Tak się złożyło, że księże Stanisławie odszedłeś do Pana w niedzielę. To nie jest taki przypadek odchodzić do Pana w niedzielę. I nie przypadkiem też jest, że żegnamy Cię w dniu Królowej. Miałeś do Matki Bożej wielkie nabożeństwo, różaniec był Twoją drogą w ostatnich latach i możemy mieć to przeświadczenie, że Królowa nieba i ziemi, i święty patron Stanisław Kostka bezpiecznie przeprowadzili Cię Stasiu do rzeczywistości prawdy, rzeczywistości piękna, rzeczywistości miłości. Żegnaj i mam nadzieję, że z tą wyciągniętą ręką będziesz przychodził na spotkanie z nami, bo to przecież ten czas, kiedy będziemy dołączać do tych, którzy są już w ręku Pana”.
Po Mszy św. kondukt żałobny na bielski cmentarz, gdzie spoczęły doczesne szczątki śp. ks. Stanisława, poprowadził przełożony miejscowej wspólnoty ks. Maciej Zawisza. Uroczystości pogrzebowe zgromadziły wielu pallotynów, księży z diecezji, krewnych, siostry, przyjaciół, gości i parafian, dla których zmarły pozostał w pamięci jako Ksiądz Uśmiechnięty.
Fotografia 1: Katalog Prowincji Zwiastowania Pańskiego. Stowarzyszenie Apostolstwa Katolickiego (Księża Pallotyni), Poznań 2013, 348
Fotografia 2: Klerycy w Ołtarzewie 1958. W I rzędzie: Dusza Stefan, Mąkinia Franciszek (†2014); w II rzędzie: Sarnicki S., Orlicki Stanisław (†2002), Orlikowski Stanisław; w III rzędzie: Rzeszowski Edmund, Bernacki Stanisław, Kania Franciszek (†2005), Mojecki Henryk (†2013), Forycki Roman (†2011), Dąbski Leon (†2011), Kniotek Florian (†2012), Herlender Czesław (†2015), Bławat Anastazy, Kudłacik Jan (†2014), Mika Tadeusz (†2014), AP
Fotografia 4: Katalog Prowincji Zwiastowania Pańskiego Stowarzyszenia Apostolstwa Katolickiego (Księża Pallotyni), oprac. Wojciech Pietrzak, Poznań 2000, 255
Oprac.: ks. Stanisław Tylus SAC
Ostatnio zmodyfikowano: 12 listopada 2014 (uzupełniono 11 czerwca 2016)
Materiały źródłowe
KSIĄDZ STANISŁAW SARNICKI (1933 – 2014)
Wprowadzenie
Ksiądz Stanisław Sarnicki SAC ma swój archetyp w Stanisławie Sarnickim (1532-1597), uczniu i zwolenniku nauk Jana Kalwina, ministrze zboru w Niedźwiedziu i Włodzisławiu, seniorze zborów kalwińskich ziemi krakowskiej, historyku, twórcy i wydawcy utworów o tematyce wojennej. Równocześnie, w autorze biblijno-mitycznej idei o tożsamości Sarmatów z dawnymi Słowianami, wywodzącymi się od Asarmota, syn Sema, a przez ród Sema spokrewnionymi z samym Jezusem Chrystusem. Ich przodkowie, sarmaccy Heneci (Weneci), mieli przybyć pod wodzą trojańskiego wodza Antenora.
Jak trudno jest nam dzisiaj w to uwierzyć, tak niemniej trudno jest nam przyjąć, a jeszcze trudniej udowodnić, że ten urodzony w rodzinie rolniczej, w należącej do parafii Dynów wsi Bartkówka, w diecezji przemyskiej, nasz ks. Stanisław, nosi w sobie kod genetyczny owego potężnego niegdyś na Rusi Czerwonej rodu Sarnickich, pieczętujących się herbem Ślepowron. Jednak w XVI w. Bartkówka, a także pobliski Dynów i Dubiecko, to część dawnej Rusi Halickiej, zwanej Rusią Czerwoną czy województwem ruskim. Ponadto, były one własnością potężnego rodu Kmitów i Stadnickich, swego czasu silnym ośrodkiem kalwinizmu. W 1551 Stanisław Mateusz Stadnicki, zwany Diabłem Łańcuckim, ochrzcił swego syna Stanisława w wyznaniu kalwińskim. Chrztu udzielił mu wikary z Niedźwiedzia, ze zboru, w którym później ministrem był ów wspominany wyżej Stanisław Sarnicki. Jednak po 1570, po przejściu zboru na arianizm, Stanisław Sarnicki odsunął się od działalności reformacyjnej i osiadł w rodzinnych Ruskich Lipiach (obecnie Mokrelipia), obejmując funkcję wojskiego krasnostawskiego (od miasta Krasnystaw). Jednak już w 1588 syn owego ochrzczonego Stanisława, Andrzej Stadnicki, jako (o ironio) ksiądz katolicki zwrócił świątynię i dobra Kościołowi katolickiemu. Wkrótce ziemie te przeszły w ręce rodu Krasińskich i z wolna przekształciły się w pepiniery kultury polskiej.
Po tym dosyć krótkim kalwińskim epizodzie, owe etnicznie i kulturowo ziemie ruskie wydały specyficzny typ kresowego Polaka, określającego w XVI w. swoją tożsamość jako: „Gente Ruthenus, Natione Polonus fidei vere catholice”, aż do całkowitego utożsamienia się genotypu „Ruthenus” z „Polonus”. Ponadto, mieszanka żywiołu polsko-ruskiego zaowocowała znanym w genetyce zjawiskiem heterozji, gdzie potomstwo dziedziczy najwartościowsze cechy rodziców. Ponieważ prawa natury są niezmienne, jak to udowodnił czeski botanik, prekursor współczesnej genetyki, ks. Gregor Mendel: stałe cechy dziedziczne są niezmienne i przechodzą na następne pokolenia. Co sprawia, że w łańcuchu pokoleń, w pokoleniu wnuków odtwarzają się charakterystyczne cechy dziadków (wnuki podobne są do dziadków). Idea zakorzeniona jest dosyć mocno we współczesnej kulturze Greków (na greckich wyspach, na Sycylii i w Południowej Italii), gdzie w hierarchii rodzinnej liczy się dziadek i wnuk, z całkowitym pominięciem rodziców.
Niewątpliwie, wiele z dominujących i charakterystycznych cech osobowości naszego ks. Stanisława, Jego postawa, urok osobisty, kultura, są skutkiem owego dziedziczenia genów w długim łańcuchu pokoleń. Niezależnie od społecznej koniunktury, w nim biło światło minionych epok i blask tej dawnej kultury, której nie sposób się wyuczyć, wyćwiczyć czy odtworzyć, można ją jedynie „wyssać” wraz z mlekiem matki. Rodzina Sarnickich nie była rodziną anonimową, nie byli to ludzie „znikąd” czy z awansu. To stary, zasiedziały ród, o korzeniach sięgających w głęboką przeszłość i szerokich relacjach opartych na wspólnocie wiary i krwi. Przypomnieniu tego istotnego faktu w próbie nakreślenia duchowego wizerunku ks. Stanisława służy ten, może przydługi, jakby nie na temat, jednak, konieczny wstęp.
Ksiądz Staś
Na pogrzebowym „festiwalu” sztuki oratorskiej padło pod adresem zmarłego wiele wzniosłych określeń i epitetów, od podziwu dla Jego wyglądu, kultury osobistej, uroku osobistego: „wysoki, rosły, przystojny, niezwykle rozradowany ksiądz” (ks. Mąkinia), po uznanie dla Jego pracowitości i religijności: „człowiek oddany człowiekowi, pełen służby dla drugich. […] Kapłan bez wielkich zaszczytów, tytułów, bez wielkich urzędów”. Podkreślano, że „ci, którzy bezpośrednio korzystali z posługi ks. Stasia [...], doświadczali jego błyskotliwego, promiennego i jasnego spojrzenia, jego dobrego uśmiechu, jego pogodnego, pocieszającego słowa, które miał dla każdego” (homilia pogrzebowa). Wśród tego rodzaju wypowiedzi, od czasu, do czasu, jak basso contiuo, było przywoływane, jakże nie licujące z powagą chwili, słodkie imię „Staś”. „Nie tylko w kursie byłeś Stasiem” – wołał nad trumną kursowego kolegi ks. Mąkinia.
Wówczas przypomniałem sobie dwóch kresowych arystokratów z polskiej emigracji w Szkocji. Pierwszy to pochodzący spod pobliskiego Łańcuta Adam Jerzy h. Laryssa z Łastowic Łastowiecki, dla przyjaciół „Miś”. Drugi to równie „Staś”: hrabia Stanisław Łuczyc Wyhowski. Miejscowe grono szkockich notabli prosiło mnie kiedyś o wyjaśnienie znaczenia owych przydomków. Tłumaczyłem, że „Staś”, to zdrobnienie od imienia Stanisław, co w etymologii słowiańskiej oznacza człowieka sławnego, szlachetnie urodzonego, z wysokiego rodu. Zdrobnienie tego imienia kojarzone jest z dzieckiem w najpiękniejszym jego etapie rozwoju; już nie oseskiem, ale jeszcze nie młodzieńcem – takim uroczym kilkuletnim chłopcem. Owe cechy, jak rodowe klejnoty błyszczały w osobowości i postawie Stasia Wyhowskiego. Nie brakowało ich również ks. Stasiowi Sarnickiemu.
Mówi się, że od przybytku głowa nie boli. Ale tym wysokim, rosłym, przystojnym, niezwykle rozradowanym, w myśl zasady: „łatwo być cnotliwym z braku okazji”, wcale nie jest łatwiej, aniżeli tym – skromniej obdarzonym przez Stwórcę i naturę. Za to z nimi życie nabiera właściwego sobie uroku. Pamiętam, jak już przed samym wyjazdem z Bielska do Wrzosowa, na pożegnanie, opiekująca się Nim pielęgniarka zapytała, jakby retorycznie: Księże Stasiu, czy ksiądz będzie tam o mnie pamiętał? W odpowiedzi usłyszała: Pani Elu, no jakże bym mógł o pani zapomnieć?! Było totalne zaskoczenie i łzy radości. Tego się nikt nie spodziewał. Potrafił szokować swoim urokiem osobistym, nawet w tak krytycznym momencie swego życia.
W biogramie czytamy, że większość swego pallotyńskiego życia poświęcił pracy duszpasterskiej. Istotnie, w ciągu swego ponad 50. letniego kapłańskiego życia przemierzył apostolską drogę od Wadowic, przez Kisielice, Ołtarzew, Szczytno, Poznań, Bóbrkę, Wałbrzych, Goryń, po Bielsko-Białą. W tym okresie dwa razy był proboszczem: po raz pierwszy w Bóbrce w Bieszczadach (1975-80), po raz drugi i ostatni w Goryniu k. Kisielic, na Pojezierzu Iławskim (1983-2001).
Tak się składa, że oba probostwa wyznaczają pewną cezurę w Jego życiorysie. Pierwsze probostwo w Bieszczadach, jak gdyby wieńczy wszystko, co dotychczas zostało o Nim powiedziane. Zaś probostwo w Kisielicach otwiera nowy etap w Jego życiu, którego konsekwencją będzie pobyt w Bielsku i śmierć w Pallotyńskim Domu Opieki im. św. Wincentego we Wrzosowie k. Radomia (17 VIII 2014).
Bieszczady
O pobycie ks. Stanisława w Bóbrce wiele słyszałem, krążyły o tym nawet różnorodne anegdoty. Nie dziwi także fakt, że to właśnie On został tam posłany. O ile mnie pamięć nie myli, to idea zadomowienia się pallotynów w Bóbrce, opodal zalewu na Solinie, zrodziła się z chęci posiadania placówki w Bieszczadach, wówczas prężnie rozwijającym się regionie turystycznym. Prawdopodobnie pomysłodawcą i orędownikiem nowej fundacji był pochodzący z tamtych stron ks. prof. E. Weron. Oferowana placówka składała się z kościoła parafialnego w Bóbrce i dwóch kaplic (cerkiewek) dojazdowych w Orelcu i Podbrodziu. O ile obie wioski dojazdowe zostały zasiedlone ludnością polską po Akcji Wisła, to Bóbrka, jako wieś polsko-ukraińska, ze względu na obecność Polaków, nie została wysiedlona. We wsi była greckokatolicka cerkiew i świątynia katolicka. Po delegalizacji obrządku greckokatolickiego w PRL, zburzono drewniany kościół znajdujący się na terenie kamieniołomów, a w to miejsce przekazano mury nowo budowanej cerkwi na świątynię katolicką (mury sięgały wysokości okien). Budowy kościoła dokończono. Okazało się jednak, że ów fakt stał się źródłem konfliktu z ludnością ruską. Wprawdzie, jawnie bali się manifestować swoją odrębność narodową, ale nie ukrywali niechęci do nowych duszpasterzy. Zdarzało się, że przychodzili z pretensjami, że gdyby nie było tu księdza katolickiego, to mieliby swojego popa, choćby prawosławnego. Nie rozumieli nowych wymogów duszpasterskich, jak obowiązku chodzenia do kościoła. Nie byli zadowoleni z nowych porządków. Wspominali, jak to było przed wojną: pop miał dużą rodzinę (10 synów), kilkadziesiąt mórg ziemi, od czasu do czasu odprawił jakieś nabożeństwo, nic od nich nie wymagał i jeszcze im szczęście wieczne po śmierci obiecał.
W tych warunkach pierwsze kroki katolickiego i pallotyńskiego duszpasterstwa stawiał ks. Stanisław. Niby najlepiej był do tego przygotowany. Pochodził z tej samej Ziemi Sanockiej, z terenów, gdzie mieszkali Polacy pospołu z Rusinami, znał tamtejsze stosunki, łączyło Go z tym środowiskiem braterstwo krwi. Jednak łatwo nie było. Bieszczady, to matecznik ukraińskości, nie tej ukształtowanej przez szlachtę ruską z czasów Pierwszej Rzeczpospolitej. Była to ukraińskość ukształtowana na XIX. wiecznym przebudzeniu świadomości narodowej ruskiego chłopstwa. Nacjonalizm wyjątkowo prymitywny i nie bez udziału ukraińskiego duchowieństwa, nad wyraz wrogi wobec wszystkiego, co polskie. Stąd niełatwy był tam Jego żywot. Kiedyś po wygłoszeniu płomiennego kazania o zgubnych skutkach pędzenia samogonu, znalazł swoje rzeczy w ogródku. Okazało się, że poczuła się dotknięta tym kazaniem osoba, u której wynajmował mieszkanie. Wytrwał na tym posterunku jako pierwszy pallotyński proboszcz i budowniczy plebanii całe 5 lat. Dzięki temu następcy mieli już dużo łatwiej.
Okres bieszczadzki zamyka pewien historyczny, ruski wątek w Jego życiorysie, okres wszechstronnego przygotowania Go do spełnienia apostolskiej i pallotyńskiej misji w Jego rodzinnej ziemi, w Bieszczadach, w Bóbrce nad Soliną, historycznych i etnicznych ziemiach dawnej Rusi Czerwonej. A, jak to potwierdza „Mądra Księga”: najtrudniej być prorokiem w swojej ojczyźnie. Pamiętając, że sama etymologia dużo mówi: nazwa Bieszczady – pochodzi od starosłow. „Bies” (diabeł) i „Czada” (jego gwardia – złe duchy, czarty). Przeznaczeniem ludzi zamieszkujących tę „diabelską krainę” jest nieustanna walka ze złem.
Goryń
Probostwo w Goryniu 1983-2001 rozpoczyna drugi i ostatni etap w Jego bogatej biografii. Spędził tam 17 lat. Tam też nabawił się strasznej choroby, która pokierowała Jego dalszym życiem. Z jej powodu musiał opuścić probostwo i zamieszkał w Bielsku-Białej. Tak się złożyło, że byłem świadkiem początków Jego schorzenia nabytego w Goryniu i apogeum choroby w Bielsku-Białej.
Do Gorynia trafiłem z Częstochowy w Wielkim Tygodniu 1997 r. Wówczas ks. proboszcz znalazł się w szpitalu i konieczne było zastępstwo. Nie bardzo było wiadomo, jakie były przyczyny. Jednak, wszystko wskazywało na to, że było to zatrucie organizmu substancją smolistą, ulatniającą się z komina. Zastałem bardzo trudną sytuację na probostwie. Ogromny bałagan. Widocznie zaczęło się to dużo wcześniej. Już sobie nie radził. Na plebanii panował ogromny smród spalenizny, przewody kominowe pokrywała jakaś smolista substancja, tłuste plamy wydobywały się z wnętrza komina na ściany wewnętrzne. Nie wiadomo czy palił mokrym drewnem, czy komin przeciekał? Podczas palenia w piecu powstały dziwne procesy chemiczne, które uwolniły jakieś silnie toksyczne reakcje. Ksiądz Sarnicki uległ silnemu zatruciu. Wówczas nie byliśmy tego świadomi. Pamiętam jedno, że kiedy po kilku dniach mieszkania na plebanii pojechałem w odwiedziny do Sopotu, to wówczas ciocia Ala zatrzymała mnie w przedpokoju, kazała zdjąć wszystkie rzeczy do prania, wykąpać się, przebrać i dopiero wpuściła na salony. Ponoć tak śmierdziałem, jakbym siedział w kominie pieca, w którym palą plastikowymi butelkami po coca-coli. Widziałem, że ludzie w pociągu jakoś dziwnie na mnie patrzą, ale nie miałem pojęcia, że tak śmierdzę. Widocznie wówczas także nieźle się przytrułem.
Pamiętam, że wówczas czułem się bardzo bezradny. Zapanowało jakieś fatum. Smutne to były święta. Wszystko się psuło: komin, zdrowie proboszcza, zamek przy tabernakulum się zaciął, nawet zamek przy kurtce zepsuł się! Pod nieobecność proboszcza nad wszystkim i nade mną czuwała córka kościelnej, pani Jadzia ze swoim 10. letnim synem. Ale cóż ona biedna mogła poradzić? Od Adasia dostałem na pamiątkę pluszowego królika. Pamiętam też świąteczny, wielkanocny obiad u pani kościelnej. Mieszkała w domku wbudowanym w mur cmentarny. Wielkanoc wypadła wtedy wcześnie. Był mroźny, ale słoneczny dzień. Na obiad był tradycyjnie rosół i kura. Porcja kury była potężna, ale żylasta. Próbując ugryźć zażartowałem, że kura wybiegana, wysportowana, umięśniona… Gdzie ona tak się wybiegała? Mówiąc to zerknąłem przez okno na cmentarz. A tam kury uwijały się, pracowicie rozgrzebując pazurami rozmarznięty promieniami słońca piasek na świeżym grobie. Ugryziony z trudem kęs świątecznego obiadu urósł mi w gardle. Takie to eschatologiczno-paschalne wspomnienia zachowałem z tego czasu. Na inne nie było szans. Dla ks. Stanisława konieczna była natychmiastowa zmiana, ale nikt z nas jeszcze o tym nie wiedział. On sam takiej myśli nie dopuszczał.
Minęło wiele lat zanim spotkaliśmy się po raz drugi. Wówczas byłem do takiego spotkania już przygotowany. Do Bielska trafiłem po dwóch latach zmagania się z chorobą mamy w październiku 2013 r. Wówczas Ksiądz Stanisław był w ostatnim stadium swojej choroby. Okazało się, że skutkiem owego, wspominanego wyżej zatrucia dymem, było zwapnienie części komórek mózgowych. Robiliśmy, co mogliśmy. Przychodziła także wspomniana już wyżej pielęgniarka, pani Ela. Jednak opieka, którą mogliśmy Mu zapewnić była niewystarczająca. Potrzebował stałej i profesjonalnej opieki medycznej i pielęgnacyjnej. Zaproponowałem przeniesienia Go do Pallotyńskiego Domu Opieki im. św. Wincentego we Wrzosowie k. Radomia, co spotkało się z powszechną akceptacją. Po pracowitym życiu i długiej chorobie dołączył tam do grona swoich przodków 17 sierpnia 2014 r.
+ + +
Księdzu Stanisławowi zawdzięczam jeden z najpiękniejszych epizodów w moim życiu. Otóż pewnego razu, po przebraniu Go i ułożeniu w łóżku, zabrałem się do umycia mocno zabrudzonej podłogi. Wtedy ks. Stanisław ocknął się, otworzył oczy, spojrzał i z nutką zdziwienia zapytał: Co, masz tu oficjum? Przy okazji i w nagrodę odmłodził mnie przynajmniej o 35 lat! Czyż nie jest to miłe? Przyznam szczerze, że już zapomniałem, że coś takiego, jak „oficjum” i „oficjant” istnieje! Kiedy to było? Uroczy Księże Stasiu! Dziękuję!
Na Jego pogrzebie dużo mówiono o poczuciu wdzięczności, jaką miał wobec ludzi. W Jego imieniu starano się nawet wyrażać wdzięczność wobec tych, których uznano za najbardziej godnych. Nie wszystkich udało się ogarnąć. Niektórym osobiście podziękował nasz zmarły Współbrat, przed samym wyjazdem do Wrzosowa. Widziałem, jak przy pożegnaniu, dyskretnie, ale z pełną świadomością, ucałował rękę ks. Szczepana Bobera, tego, który okazał Mu tak wiele ludzkiej życzliwości, zwykłej cierpliwości i najwięcej braterskiej troski.
Ks. Andrzej Kaim SAC (pełny tekst wspomnień został opublikowany w książce: A. Kaim, Łaska drogi. Światło i sól, Ząbki 2016, s. 99-107)
