Dziś, to jest 2 maja 2024, mija rocznica śmierci:
ks. Alojzy Hübner (†1922)
br. Jan Bik (†1988)

Wczoraj, to jest 1.05.2024, miała miejsce rocznica śmierci:
s. Helena Jugo (†2009)
s. Zefiryna Pruszyńska (†2021)

W dniu jutrzejszym, to jest 3.05.2024, przypada rocznica śmierci:
ks. Józef Gołuński (†2011)

WIERZBICA Stanisław, Wiśniewski Aleksander, Kozłowski Leon (1902 – 1977), ksiądz, profesor, rektor i budowniczy seminarium w Ołtarzewie, radca prowincjalny, kapelan VII Rejonu AK „Jaworzyn”, ekonom prowincjalny, popularyzator kultu miłosierdzia Bożego

Urodził się 26 XI 1902 w Bottropie k. Recklinghausen (Westfalia), w diecezji monastyrskiej, jako syn robotnika Jana i Joanny z d. Szendzielosz. Po powrocie rodziców do Polski zamieszkał w Rydułtowach k. Rybnika na Górnym Śląsku. Szkołę średnią ukończył w pallotyńskim Collegium Marianum w Wadowicach (3 VIII 1915 – 30 VIII 1920). Wstąpił do nowicjatu na Kopcu, przyjmując pallotyńską sutannę 21 IX 1920 z rąk ks. Alojzego Majewskiego. Tam też złożył 18 X 1922 pierwszą profesję także na ręce ks. Majewskiego, a wieczną – 18 X 1925 w Krakowie na ręce ks. Alfonsa Męcikowskiego. W latach 1921-26 odbył studia filozoficzno-teologiczne na Kopcu. Czwarty, ostatni rok teologii (1926-27), ukończył na UW, mieszkając w wynajętym domu przy ul. Chełmskiej. Święcenia kapłańskie otrzymał w Krakowie na Wawelu 20 VI 1926 z rąk abpa krakowskiego Adama Stefana Sapiehy.

Po zakończeniu studiów w 1927, przez rok był prefektem gimnazjalistów i ojcem duchownym w Collegium Marianum. Prowadził tam orkiestrę, Związek Maryjny, Związek Apostolski i inne grupy kleryckie. Następnie przez rok był rektorem w Warszawie na Krakowskim Przedmieściu 71 (nominacja 15 VIII 1928). Był równocześnie kolporterem, m.in. „Królowej Apostołów”, „Małego Apostoła”, „Rodziny Polskiej”, „Przeglądu Katolickiego”. 30 I 1929 został akcjonariuszem spółki „Dom Prasy Katolickiej”, razem z 2 pallotynami (ks. W. Turowski i ks. A. Męcikowski), który wydawał dziennik „Polska”. 15 VIII 1929 – 1931 był rektorem w Ołtarzewie. W 1931 powrócił do Wadowic jako ojciec duchowny. Od 1 XII 1934 przez półtora roku był kapelanem sióstr pallotynek w Rajcy k. Nowogródka. Przeprowadzał wtedy w wiejskich domach rekolekcje, w których pomagały mu siostry, czytając uczestnikom w przerwach między naukami książki religijne, a postulantki zastępowały matki w zajęciach domowych. Następnie został ponownie rektorem domu ołtarzewskiego (15 VII 1936 – 1941), profesorem seminarium i opiekunem Ruchu Szensztackiego, a od 21 V 1937 także radcą prowincjalnym. Wiosną 1937 rozpoczął budowę kościoła i gmachu seminaryjnego w Ołtarzewie, oddając do użytku we IX 1939 część główną, skrzydło wschodnie domu i kościół po ostatni strop. Budowę seminarium zawierzył całkowicie Matce Bożej. Druga wojna światowa przeszkodziła w dokończeniu budowy. Kościół i resztę gmachu seminaryjnego wykończono już po wojnie.

Gdy późną jesienią 1939 rozpoczęły się zajęcia seminaryjne, zdecydował się na przyjęcie doń kleryków spoza stowarzyszenia. Podczas wojny studiowało ich ok. 70 z 9 seminariów diecezjalnych i 7 zakonnych (1939-42). Ze względu na aresztowania, klerycy-goście i pallotyńscy klerycy, musieli w końcu szukać schronienia w Kalwarii Zebrzydowskiej. 29 XI 1939 ks. Stanisław został członkiem Ruchu Oporu – Związku Odbudowy Rzeczpospolitej, jaki powstał na terenie Ożarowa. Był też kapelanem VII Rejonu Warszawskiego AK „Jaworzyn”; z tego powodu zaczęły się nim interesować władze hitlerowskie. Wieczorem 9 V 1941 został pobity we własnym pokoju przez pijanych esesmanów, dlatego leczył się najpierw w Brwinowie, a potem udał się do Zagórza k. Warszawy do szpitala psychiatrycznego dla dzieci, gdzie pod zmienionym nazwiskiem ukrywał się przez resztę wojny ścigany przez gestapo, pełniąc funkcję kierownika budowy 2 obiektów w latach 1943-45. W tym okresie redagował pisma konspiracyjne – „Sal Terrae” dla kapelanów wojskowych i „Brzask” jako biuletyn religijny.

W IV 1945 przybył do Gdańska pod przybranym nazwiskiem Aleksandra Wiśniewskiego jako delegat ds. pallotyńskich, z ramienia ówczesnego prowincjała ks. Jana Maćkowskiego, aby przejmować pallotyńskie placówki poniemieckie w Gdańsku i odbudowywać zniszczone kościoły w Gdańsku i okolicy (Chrystusa Króla, kaplica przy ul. Marii Skłodowskiej-Curie, garnizonowy św. Elżbiety, św. Anny w Letniewie, MB Bolesnej na Dolnym Gdańsku, kaplica cmentarna na Pohulance – Gdańsk-Chełm, w Ostaszewie na Żuławach). Wówczas przy kościele Chrystusa Króla byli jeszcze pallotyni niemieccy: ks. Romuald Laqua (†1956), rektor domu i ks. Albertus Gauchel. Wyjechali oni do Niemiec w XI 1945. Ks. S. Wierzbica został przez bpa gdańskiego Karola Marię Spletta, sprawującego swój urząd do VIII 1945, mianowany proboszczem przy kościele Chrystusa Króla (28 IV 1945 – 16 XII 1947); pełnił też od 1 IV 1945 funkcję przełożonego domu. Na terenie Gdańska uruchomił dom dziecka, który przekazał pallotynkom, przedszkole, dom starców i inne ośrodki pomocy bliźnim. Był też spowiednikiem i kapelanem wielu żeńskich zgromadzeń zakonnych na terenie Gdańska i okolic (S. Wierzbica, Pallotyni w Gdańsku 1945-1949 (wspomnienia historyczno-dokumentacyjne), Częstochowa 1968; tenże, Polscy pallotyni w Gdańsku (1945-1949). (Wspomnienia historyczno-dokumentalne), WPPSAK 1986, nr 8, 452-461, nr 9, 507-515, nr 10, 583-590, nr 11, 644-652, 1986, nr 12, 714-718, 1987, nr 1, 46-57). Ponownie został 14 VI 1947 radcą prowincjalnym, a po paru miesiącach tego roku ekonomem prowincjalnym (od listopada), zamieszkując w Ołtarzewie (objął stanowisko wykładowcy w seminarium), a od 1949 w Warszawie, przy ul. Skaryszewskiej 15, dokąd w tym czasie przeniesiono Zarząd Prowincjalny.

W czasie pobytu w Gdańsku zaangażował się w pomoc nielegalnego przerzutu osób za granicę drogą morską. Po zatrzymaniu tych osób (V 1950) ks. Wierzbica zaczął się ukrywać przed władzami bezpieczeństwa jako Leon Kozłowski (nazwiskiem tym posługiwał się w czasach okupacji). Przebywał wtedy u pallotynek w Lidzbarku Warmińskim i Radości, gdzie został 23 V 1950 tymczasowo aresztowany. W toku śledztwa przyznał się do winy i starał się symulować chorobę umysłową, czego znów nie potwierdziła opinia biegłych psychiatrów. Rozprawa sądowa odbyła się 11 VIII 1950 w Gdańsku. Odtąd był przetrzymywany w więzieniu i torturowany przez władze komunistyczne, co na trwałe uszkodziło jego zdrowie. W związku z tym przebywał na obserwacji w klinice psychiatrycznej AM w Gdańsku (12 I – 10 II 1951) oraz w szpitalu dla nerwowo i psychicznie chorych w Kocborowie (20 VI 1951). Pozostałością po tych koszmarnych przeżyciach więziennych było jego prychanie i podskakiwanie.

Po wyjściu z więzienia w 1952 został skierowany do Częstochowy gdzie zajął się organizowaniem i rozszerzaniem nabożeństwa ku czci miłosierdzia Bożego, według wzoru przekazanego przez s. Faustynę Kowalską, opierając je na solidnych podstawach teologicznych. Zjeżdżali tu czciciele miłosierdzia Bożego z całej Polski na swe spotkania i nabożeństwa. Przeżywał tu też Notyfikację Kongregacji Świętego Oficjum z 6 III 1959, zakazującą szerzenia kultu miłosierdzia Bożego w formie podanej przez s. Faustynę w Dzienniczku, tzn.: obraz, nowenna i koronka (nie dożył natomiast Notyfikacji Kongregacji Doktryny Wiary z 15 IV 1978, uznającej tamte przepisy za niewiążące). W takiej sytuacji pozostało praktykowanie kultu miłosierdzia Bożego w sposób prywatny i wysiłek zmierzający do oczyszczenia kultu z niewłaściwych naleciałości, które dodano do niego po śmierci s. Faustyny, w trakcie fazy żywiołowego rozpowszechniania. Temu ostatniemu zadaniu służył, wydając wiele publikacji teologicznych z zakresu kultu Chrystusa Miłosiernego. Był organizatorem 24 sympozjów teologicznych w Częstochowie i Ołtarzewie oraz głosił rekolekcje propagujące kult miłosierdzia Bożego. Pierwsze sympozjum odbyło się 17 XI 1966 w częstochowskiej Dolinie Miłosierdzia. Traktowano je jako wkład pallotynów do ogólnopolskich obchodów Sacrum Poloniae Millenium. Wzięli w nim udział m.in.: Stefan Bareła (†1984), bp częstochowski, bł. Michał Sopoćko, spowiednik s. Faustyny, Antoni Słomkowski, były rektor KUL, Mieczysław Gogacz, Andrzej Ludwik Krupa OFM (†1992). Efektem sympozjum była publikacja Ewangelia Miłosierdzia, red. Wincenty Granat, Poznań-Warszawa 1970. W 1960 rozpoczął działalność Sekretariat ds. Miłosierdzia Bożego, do którego oprócz Wierzbicy należał ks. Edmund Boniewicz, a od 1975 ks. Eugeniusz Piskorek. Za czasów życia Wierzbicy Sekretariat przyczynił się do wydania serii Powołanie Człowieka (I-IV, 1972-75). Ks. S. Wierzbica był autorem modlitewnika Jezu ufam Tobie. Zbiór modlitw, nowenn, adoracji, rozważań, pieśni poświęconych miłosierdziu Bożemu (Warszawa 1971, 1988⁴).

W 1976 obchodził jubileusz 50-lecia kapłaństwa. Pierwszym etapem tych uroczystości był majowy kongres czcicieli miłosierdzia Bożego, podczas którego dziękowano za dar jubileuszu. Kazanie okolicznościowe wygłosił wtedy rektor z Otwocka, ks. Edmund Boniewicz. Drugim, głównym etapem, były uroczystości jubileuszu w Ołtarzewie, w świątyni i gmachu seminarium, zbudowanych przez jubilata. prowincjał Józef Dąbrowski w wygłoszonym kazaniu ukazał motywy wdzięczności należnej Bogu i Królowej Apostołów z okazji jubileuszu. Ostatnim etapem uroczystości jubileuszowych była msza sprawowana przez ks. Wierzbicę dla parafian częstochowskich w ostatnią niedzielę czerwca. Pod koniec życia przez parę miesięcy cierpiał na paraliż gardła, nie mogąc już prawidłowo mówić. Nie mógł dlatego uczestniczyć w sympozjum czcicieli miłosierdzia Bożego, które odbywało się 8-9 V 1977 w Częstochowie. Uczestnicy wręczyli mu kwiaty i złożyli wyrazy hołdu i podziękowania. Na drugi dzień o godz. 17.45 (10 V 1977) ks. Stanisław zmarł nagle na atak serca.

Trumnę ze zwłokami zmarłego przewieziono 13 V do Ołtarzewa, gdzie tego dnia odbyły się uroczystości pogrzebowe. Przewodniczył im bp Władysław Jędruszuk, administrator apostolski w Drohiczynie; obecny był bp Jan Kulik, sufragan łódzki – obaj wychowankowie seminarium ołtarzewskiego z czasów okupacji. W koncelebrze wzięło udział 57 księży. Homilię pożegnalną wygłosił ks. Lucjan Balter: „Był przede wszystkim kapłanem na wzór Jezusa Chrystusa. Wszystkie swoje siły i energie złożył na ołtarzu służby człowiekowi i stowarzyszeniu. Swój entuzjazm, optymizm czerpał z więzi z Jezusem Chrystusem oraz z Królową Apostołów. Owocem jego pracy jest m.in. nasz gmach seminaryjny. W ostatnich 30 latach poświęcił się czci miłosierdzia Bożego oraz szerzeniu kultu miłosierdzia Bożego w Polsce i w świecie. […] śmierć ks. Wierzbicy jest dla nas znakiem, który powinniśmy odczytać w kontekście naszych zadań, prac i trudności”. Ciało spoczęło w kwaterze pallotyńskiej na ołtarzewskim cmentarzu parafialnym, odprowadzane tam przez 159 duchownych, kilkadziesiąt sióstr zakonnych, wielu czcicieli miłosierdzia Bożego i mieszkańców Ołtarzewa. W czasie procesji na cmentarz śpiewano litanię do miłosierdzia Bożego. Na cmentarzu bp Kulik podkreślił otwartą i nacechowaną miłością postawę ks. Wierzbicy w stosunku do kleryków i każdego człowieka przybywającego do Ołtarzewa.













Fotografia górna: Archiwum Prowincji Chrystusa Króla w Warszawie, F1536,4
Fotografia dolna 1: Wierzbica Stanisław i ks. Antoni Purol, AP F1537,12
Fotografia dolna 2: AP F1536,3
Fotografia dolna 3: Z pierwszym nowicjatem pallotynek w Rajcy k. Nowogródka 1936, AP F1537,1
Fotografia dolna 4: Ok. 1946, AP F1536,11
Fotografia dolna 5: AP F1536,5
Fotografia dolna 7: Tablica z kościoła w Ołtarzewie. Zdjęcie wykonał kl. Paweł Dremo SAC (I 2016)
Ostatnio zmodyfikowano: 12 stycznia 2015 (uzupełniono 23 stycznia 2019)
Tekst biogramu: Tylus Stanisław, Leksykon polskich pallotynów (1915-2012), Ząbki 2013, 600-603