Dziś, to jest 26 kwietnia 2024, mija rocznica śmierci
:Brak wspomnienia zmarłych Wczoraj, to jest 25.04.2024, miała miejsce rocznica śmierci:
ks. Kazimierz Buchwald (†1931)
W dniu jutrzejszym, to jest 27.04.2024, przypada rocznica śmierci:
ks. Antoni Hańderek (†1999)
s. Janisława Puzdrowska (†2010)
s. Sitarz Władysława (†2019)
WIŚNIEWSKI Adam (1913 – 1987), ksiądz, kapelan batalionu im. Stefana Czarnieckiego AK Grupy „Północ”, ps. Łukasz, doktor nauk medycznych, misjonarz w Indiach, apostoł trędowatychUrodził się 13 IV 1913 w Dębinach, w parafii Przeczno, w diecezji chełmińskiej, jako syn Marcelego, pracownika poczty i Anny z d. Lewandowska. Kiedy dwoje starszych dzieci zmarło rodzicom wkrótce po urodzeniu, miejscowy proboszcz miał powiedzieć zmartwionym rodzicom: „Trzeciemu dajcie na imię Adam, a Bóg w swej Opatrzności zachowa je przy życiu”. Po Adamie urodziło się jeszcze troje dzieci, z czego dwoje zmarło w młodym wieku. Pozostała siostra Anna; towarzyszyła Adamowi do śmierci. Trzeba tu podkreślić głęboką religijność rodziców – matka w swej prostocie miała dużą kulturę życia wewnętrznego, a ojciec uczył dzieci uczciwości w życiu i w pracy. Szkołę powszechną ukończył w Wybczu. Nauka szła mu dobrze, choć nigdy nie był prymusem. Jego siostra pisała o tamtym okresie życia: „od dzieciństwa myślał o misjach”.
Nauki gimnazjalne pobierał u pallotynów w Sucharach i Wadowicach (1926-31). Sucharach i Wadowicach (1926-31). Najpierw od 1926 uczył się w gimnazjum (Niższe Seminarium) w Sucharach k. Nakła. Trafiali tam uczniowie z północnych województw Polski. W 1927 przeniesiony został do gimnazjum na Kopcu – gdzie wśród uczniów była żywa idea misyjna. Należał do Koła Misyjnego – które prowadziło m.in. zbieranie znaczków przeznaczonych na misje (gromadzenie, sortowanie, spieniężanie) oraz podobnie starych pieniędzy, pocztówek i folii aluminiowej.
Po zakończeniu nauki w gimnazjum wstąpił do pallotynów i rozpoczął nowicjat w Sucharach pod kierunkiem ks. Józefa Bogdana. 15 VIII 1931 otrzymał pallotyńską sutannę z rąk ks. Franciszka Kiliana. Powołanie pallotyńskie zostało ukształtowane w nim przez środowisko rodzinne, a zwłaszcza powiązania personalne, mianowicie 2 jego kuzyni byli pallotynami – ks. Jan Maćkowski, prowincjał, i br. Ludwik Krajniewski, misjonarz w Afryce Południowej, jeden z pierwszych braci pracujących na misjach. Drugim czynnikiem, który miał niewątpliwy wpływ na wybór drogi życiowej, było czasopismo „Królowa Apostołów”, w którym informacje o pallotynach i misjach rozpalały wyobraźnię Adama. Każdy numer „Królowej Apostołów” i Kalendarza Królowej Apostołów zawierał dokładne informacje, w jaki sposób można pomóc misjom i brać udział w pracy Kongregacji Misyjnej XX. Pallotynów. Ukazywane przez czasopismo ogromne potrzeby misyjne Kościoła skłoniły 13-letnego chłopca do wstąpienia do pallotynów. Pierwszą profesję złożył w Sucharach 15 VIII 1933 na ręce ks. Tomasza Mąciora, a wwieczną w Ołtarzewie 20 VIII 1936 na ręce ks. Stanisława Wierzbicy. Po nowicjacie pojechał na Kopiec i w 1934 zdał maturę. Studia filozoficzne odbył w Kleczy Dolnej (1934-35) i Wadowicach (1935-36), a teologiczne w Ołtarzewie (1936-40). Już wówczas wykazywał duże zainteresowanie misjami i służbą medyczną, pełniąc rolę infirmarza, opiekuna medycznego chorych (czynił to już w czasach gimnazjalnych). Tam po raz pierwszy przeczytał książkę Wilhelma Hünermanna Priester der Verbannten. Damian de Veuster, ein flämischer Held (Innsbruck 1938; Ojciec Damian, Poznań 1948), która nim wstrząsnęła i zrodziła nieodpartą myśl poświęcenia się trędowatym, która później stale mu towarzyszyła. Święcenia kapłańskie otrzymał w katedrze św. Jana w Warszawie 3 VI 1939 z rąk abpa Stanisława Galla. Na obrazku prymicyjnym wypisał słowa Jezusa: „Pokój zostawiam wam, pokój mój daję wam”. Podczas święceń słyszał słowa arcybiskupa: „Kościół to okręt, kapłani to żeglarze. Od ich zgodnego działania zależy w dużej mierze bezpieczeństwo wszystkich i całego okrętu. Kapłan ma Bogu składać ofiarę Mszy świętej, błogosławić, głosić Słowo Boże, sprowadzać Boga na ziemię”.
Druga wojna światowa zastała go w Ołtarzewie, gdzie kończył studia seminaryjne. W 1940 został przeniesiony przez ówczesnego prowincjała Jan Maćkowskiego na ul. Skaryszewską, gdzie był duszpasterzem; pracował też na ul. Długiej. Za zgodą prowincjała studiował medycynę na tajnych kompletach. Obsługiwał też obóz przejściowy dla deportowanych przymusowo na roboty do Niemiec. Działał w konspiracji, pełniąc w okresie powstania warszawskiego obowiązki kapelana batalionu im. Stefana Czarnieckiego. Przybrał ps. Łukasz. W pierwszą niedzielę powstania (6 VIII) wygłosił okolicznościowe kazanie dla powstańców i ludności cywilnej na nabożeństwie w kościele garnizonowym. Odwoływał się w nim do bohaterstwa powstańców z dawnych powstań narodowych. Ocalały fotografie z tego nabożeństwa i z defilady. Z upadkiem powstania wraz z ludnością stolicy został ewakuowany przez Niemców poza miasto (wcześniej bezskutecznie próbował przedostać się kanałami na Żoliborz). Został odznaczony Krzyżem Walecznych.
Po zakończeniu wojny kontynuował studia medyczne w Krakowie i Poznaniu. Dyplom lekarza medycyny uzyskał 27 VI 1947, a stopień doktora nauk medycznych 13 II 1951, po obronie rozprawy doktorskiej Okulistyka polska w pierwszej połowie XIX wieku. W 1950 uzyskał zgodę Stolicy Apostolskiej na wykonywanie praktyki lekarskiej zarówno w kraju, jak i na misjach. Odtąd służył jako kapłan i lekarz w Poznaniu, a jednocześnie starał się o wyjazd na misje zagraniczne. Założył bezpłatną poradnię dla matki i dziecka przy domu pallotyńskim w Poznaniu, otaczał również opieką medyczną kleryków pallotyńskich w Ołtarzewie i Otwocku. Był też ojcem duchownym braci w domu poznańskim. Organizował pielgrzymki i dni skupienia dla służby zdrowia. Zawód lekarza zawsze uważał nie tylko jako pracę, ale i powołanie.
Będąc w kraju, interesował się metodami leczenia trądu. Pragnął w dalszym ciągu wyjechać do pracy wśród trędowatych i miał wiele planów w tej dziedzinie, pisząc do Zarządu Prowincjalnego w sprawie zorganizowania misji polskiej prowincji. Chciał, aby pojechała większa grupa misjonarzy. W liście z 22 XII 1957 napisał do prowincjała: „Praca dla trędowatych jest moim ideałem osobistym [...]. U progu nowego 50-lecia Polskiej Prowincji muszę go wykonać. Tam na mnie czekają. Ze swej strony uczynię wszystko, by pokonać trudności na drodze do celu”.
13 II 1959 otrzymał od prowincjała pozwolenie na wyjazd i polecenie przekazania swoich agend, a następnie 19 III wyjechał początkowo do Paryża, by studiować język francuski i medycynę tropikalną w Instytucie Medycyny Tropikalnej i Trądu, a potem do Lyonu. Następnie po Bożym Narodzeniu 1959, nawiązując do historycznej tradycji (ks. Majewskiego), udał się do Kamerunu (pracował tam niegdyś ks. A. Majewski i liczni pallotyni niemieccy), ale kłopoty zdrowotne (szok klimatyczny) i niezbyt życzliwe przyjęcie sprawiły, że po 2 tygodniach pracy powrócił do Francji. Myślał nawet o powrocie do Polski. Ostatecznie nie poddał się. Doskonalił język francuski i angielski. Otrzymał stypendium naukowe w Szwajcarii, dzięki któremu w tamtejszych klinikach zapoznał się z najnowszymi metodami rozpoznawania i leczenia trądu.
Wtedy zainteresował się nim i zaprosił go do siebie pallotyn niemiecki Hanns A. Weidner, prefekt apostolski Raipur w Indiach (po podniesieniu prefektury do rangi diecezji 5 VII 1973, został administratorem apostolskim, zmarł 17 VIII 1974). On też zaproponował pokrycie części kosztów podróży do Indii, a resztę miał dopłacić zarząd Prowincji Najśw. Serca Jezusa w Niemczech. Ks. Wiśniewski zdecydował się udać do Indii wraz z niemieckimi pallotynami z Prowincji Najśw. Serca Jezusa. We Friedbergu wraz z innymi misjonarzami otrzymał 3 IX 1961 krzyż misyjny z rąk prowincjała Ludwiga Sittenauera (†1971), o czym napisał: „Odprawa misyjna dokonana. Przywiązany do Chrystusa, a Chrystus przywiązany do mnie. W imię Ojca Świętego, przełożonych i Kościoła idę służyć Chrystusowi w braciach naszych Hindusach. Uczynić Chrystusa znanym i kochanym. Sprawić, by i oni Go kochali. Módlcie się, abym spełnił moje posłannictwo”. Z Friedbergu powrócił jeszcze do Lyonu, a stąd wyjechał do opactwa cysterskiego Citeaux, aby tam odprawić rekolekcje. 26 IX wypłynął statkiem z Marsylii na wyznaczoną placówkę misyjną.
Przybył tam 7 X 1961 i po krótkim pobycie w Bombaju, udał się do Raipur, gdzie pracowali pallotyni niemieccy. Był to okres jego adaptacji i początki pracy misjonarskiej oraz lekarskiej. Następnym etapem poszukiwań i pracy było Bangalore – czas choroby i rozmyślań, jak pomóc trędowatym, a szczególnie dzieciom. Chcąc faktycznie zająć się trędowatymi, na początku 1964 wyjechał na pół roku do ośrodka trędowatych w Polambakam k. Madrasu, a potem na kurs chirurgii rekonstrukcyjnej w Nagpurze i Majsurze. Na początku 1967 chciał założyć ośrodek dla trędowatych dzieci w Kamakerai (dom, szkoła i szpital), ale współpraca z innymi Polakami ostatecznie nie doszła do skutku. Dlatego w 1969 zakupił w Gatapar, pomiędzy Nagpurem a Kalkutą, 24 ha ziemi (24 X) i osiadł na stałe (5 XII). Założył tam centrum pomocy lekarskiej dla trędowatych i dzieci z ich rodzin, które nazwał Jeevodaya, co w sanskrycie (języku staroindyjskim) znaczy: Świt życia (znane także inne tłumaczenie jako Cytadela Miłości). Kamień węgielny poświęcił 24 X 1969 prefekt apostolski ks. H. Weidner. Jeevodaya została oficjalnie otwarta 30 I 1971 w Światowy Dzień Chorych na Trąd. W tym ośrodku żył oraz z poświęceniem, zaparciem, nie myśląc o sobie, pracował, wraz z s. Barbarą Jacentą Birczyńską (pomagała mu od 1966, †2010). Pełnił tu rolę ojca, nauczyciela, kapłana i lekarza. Ośrodek z założenia miał być darem wdzięczności Polaków za 1000 lat chrześcijaństwa. Pragnął, aby jego dzieło przejęła polska prowincja, ale do tego nie doszło. Zamierzał założyć zgromadzenie męskie oraz żeńskie, które działałyby na rzecz trędowatych, ale ostatecznie i te plany nie zostały zrealizowane mimo jego usilnych starań.
Pod koniec życia przeszedł wiele chorób; od dawna niedomagało mu już serce. Miał problemy z oczami i bardzo złośliwym nowotworem z przerzutami. Poddał się wówczas, jak sam pisał w liście, całkowicie woli Bożej; zgodził się na śmierć, ale modlił się do MB Różańcowej przez przyczynę śp. ks. Michała Kordeckiego o zdrowie i możliwość dalszej służby trędowatym. Jednak wola Pana była inna. Przez ostatnie dni był już nieprzytomny. Lekarze mogli jedynie uśmierzać mu ból. Tak też zmarł 31 VII 1987 o godz. 12.30 i 1 VIII został pochowany wśród trędowatych, których do końca umiłował. Pozostał w Indiach, jak chciał, wśród biednych i chorych. Liturgii pogrzebowej przewodniczył bp Raipur Philip Ekka. Grób ks. Adama znajduje się obok wybudowanego przez niego kościoła pw. bł. Marii Teresy Ledóchowskiej na terenie Ośrodka Rehabilitacji Trędowatych w Jeevodayi. Telegram o śmierci ks. Adama przesłali do Warszawy pallotyni hinduscy i bp Ekka. W Warszawie msza pogrzebowa została odprawiona 4 VIII w kościele Chrystusa Króla. Koncelebrowało ją prawie 50 kapłanów z różnych domów pallotyńskich w Polsce pod przewodnictwem prowincjała ks. Czesława Parzyszka, który też wygłosił homilię, ukazującą życie i działalność ks. Adama. We mszy wzięli udział bracia, alumni i nowicjusze. Podobna msza została odprawiona w Poznaniu i Ołtarzewie.
Rzeczywiście, jak sam wcześniej napisał, był związany z Chrystusem, a On z nim. Całe swoje życie, owoce pracy, radości i cierpienia oddał bez reszty Jezusowi. Dzień rozpoczynał od godzinnej modlitwy. Potem odmawiał cały różaniec z trędowatymi: jedną część rano, drugą w południe i trzecią wieczorem. Następnie odprawiał mszę i nabożeństwo eucharystyczne dla chorych. Miał kaplicę prywatną zaraz obok jedynego jego pokoju, gdzie pracował, odpoczywał i sypiał. Modlitwą była mu też praca, spotkania, rozmowy, podróże do różnych osad, gdzie oczekiwali go trędowaci. Zawsze chodził w sutannie, nawet w południe i gdy opatrywał rany, Niekiedy tylko zakładał ubranie, ale i ono wyglądało jak sutanna.
Ksiądz Wiśniewski poświęcił się całkowicie trędowatym, służąc im ofiarnie do końca życia. Tej idei i pracy był wierny, choć nie zawsze to dobrze rozumiano. Musiał o nie walczyć i przebijać się sam. Zdobywanie funduszy dla najbiedniejszych kosztowało go wiele trudu i upokorzeń, ale znosił je ze spokojem, w imię miłości, której pozostał wierny. Od 25 lat służby trędowatym nie miał żadnych wakacji i urlopów. Nie odwiedził Polski, choć o niej pamiętał. Wszystkie swe oszczędności i ofiary, które otrzymywał, przeznaczał na budowę „domu dla trędowatych”. Dla nich stał się za św. Pawłem Apostołem „wszystkim dla wszystkich”. Uderzało szczególnie jego zaangażowanie w pracy. Podczas odwiedzin gości nie zostawiał trędowatych, ale dalej zajmował się nimi i opowiadał o nich tak, jakby odwiedzający razem z nim pracowali od dawna.
Napisano kiedyś: „Jak wspaniały jest człowiek, jeśli naprawdę jest człowiekiem” i „Najpierw musisz być człowiekiem, dopiero potem możesz być urzędnikiem, lekarzem, nauczycielem, księdzem. Bo chociaż twój zawód jest ważny, nigdy jednak nie może przeróść twego człowieczeństwa”. Tą prawdą żył na co dzień ks. Adam. Był faktycznie człowiekiem dobroci, szlachetności, służby i całkowitego oddania się najbiedniejszym. Oni stanowili dla niego wielką świętość i służył im na kolanach.
Obecnie Jeevodaya jest miasteczkiem dla trędowatych. Jest tam 28 budynków wraz z kościołem. Działa w nim przychodnia lekarska, służąca pomocą trędowatym i ich rodzinom, szkoła, w której uczy się ponad 400 dzieci, a także internat, w którym mieszkają uczniowie szkoły. Są pola ryżowe, na którym pracują trędowaci. Posiada również mobilne centrum pomocy do opieki nad pacjentami mieszkającymi w wioskach. Po śmierci ks. Wiśniewskiego ośrodkiem zarządzała s. Barbara Jacenta, a następnie Helena Pyz, misjonarka świecka, członkini Instytutu Prymasa Wyszyńskiego, sprawująca opiekę medyczną nad ośrodkiem od 1989. Z jej inicjatywy zarząd ośrodkiem od 1997 przejęli pallotyni indyjscy. Dyrektorem został ks. Abraham Thylammanal. Ośrodek posiada wielu współpracowników zjednoczonych wokół sprawy pomocy trędowatym. W 2008 powstało w Jeevodayi Centrum Opieki nad Chorymi na HIV/AIDS oraz Centrum Badań i Diagnostyki Chorych na Gruźlicę. Życie i dzieło ks. Adama przedstawia książka ks. Jana Pałygi Wśród trędowatych (Poznań-Warszawa 1988). Powstała ona jako owoc podróży do Indii autora i innych księży: Stanisława Kuracińskiego, Czesława Parzyszka i Lesława Gwarka, którzy odwiedzili chorego już ks. Adama Wiśniewskiego w 1986.
W Centrum Animacji Misyjnej w Konstancinie-Jeziornej odbyła się 6 X 2019 konferencja pt. "Ludzie Boga", przypominająca 50-lecie Ośrodka Jeevodaya, którego założycielami byli ks. Adam Wiśniewski oraz s. Barbara Jacenta Birczyńska. Podczas tej konferencji ks. Stanisław Tylus przestawił słuchaczom postać misjonarza w referacie: „Ks. Adam Wiśniewski SAC. Życie i działalność do czasu wyjazdu na misje do Indii”. Mszy św. na zakończenie konferencji przewodniczył ks. prowincjał Zenon Hanas, a słowo Boże wygłosił ks. Abraham Thylammanal SAC i Ośrodka Jeevodaya.
Fotografia górna i dolna 1: Rok 1959. Archiwum Regii Miłosierdzia Bożego w Paryżu
Fotografia dolna 2: Rok [1936], AP 1544,1
Fotografia dolna 3: AP 1544,6
Fotografia dolna 4: Anna Wiśniewska, matka ks. Adama, AP 1545,8
Fotografie dolne 5-8: Ks. Adam z rodziną [1937], AP 1545,7; 1545,9; 1545,10; 1545,11
Fotografia dolna 9: Promocja doktorska, 1951, AP 1545,12
Fotografia dolna 10: Z ks. Albinem Łukiewskim, Gdańsk Papiernia, AP 1545,6
Fotografia dolna 11: Z ks. Leonem Bemke (z lewej strony) w Oignies, AP 1545,17
Fotografia dolna 12: AP 1545,14
Fotografie dolne 13-16: Z czasów studiów we Francji, 1959. Zdjęcia te pochodzą z Archiwum Regii Miłosierdzia Bożego w Paryżu
Fotografia dolna 17: „3 września 1961 r. w Friedberg bei Augsburg. Wręczenie krzyżów misyjnych i odprawa rozesłania misjonarzy w kościele Księży Pallotynów. Po przemówieniu ks. prowincjał Sittenauer wręcza krzyż misyjny. Kościół wypełniony wiernymi z miasta i zaproszonymi gośćmi. Po odprawie liturgicznej w kościele odbyła się akademia w sali z życzeniami bardzo osobistymi i ostatnia wspólna wieczerza... potem w podróż misyjną. Na dworcu wiele gości, potem pociąg oddalał nas coraz więcej od Ojczyzny, Współbraci i Rodziny”, AP 1545,5 (tekst własnoręcznie sporządzony przez ks. A. Wiśniewskiego)
Fotografie dolne 18-19: Indie. Zbieranie owoców mango, AP 1545,1-2
Fotografia dolna 20: Indie. Z miejscowym dzieckiem, AP 1545,3
Fotografia dolna 21: Raipur, Boże Narodzenie 1961. Pod drzewem bananowca na terenie pallotyńskiego ogrodu, AP 1545,4
Ostatnio zmodyfikowano: 12 stycznia 2015 (uzupełniono 30 grudnia 2019)
Tekst biogramu: Tylus Stanisław, Leksykon polskich pallotynów (1915-2012), Ząbki 2013, 609-613
