Dziś, to jest 9 października 2024, mija rocznica śmierci
:br. Jan Wilczyński (†1981)
br. Wojciech Grobel (†1983)
ks. Jan Kowalski (†1993)
s. Paula Buchwald (†2007)
br. Marian Nowotnik (†2013)
ks. Stanisław Orlikowski (†2021) Wczoraj, to jest 8.10.2024, miała miejsce rocznica śmierci:
Brak wspomnienia zmarłych
W dniu jutrzejszym, to jest 10.10.2024, przypada rocznica śmierci:
Brak wspomnienia zmarłych
PROWINCJA ZWIASTOWANIA PAŃSKIEGOGWAREK LESŁAW MARIAN (1951 – 2014), ksiądz, profesor seminariów duchownych w Ołtarzewie, Orchard Lake i Buffalo, delegat delegatury Dzieciątka Jezus w USA 1990-93, 2002-05, prowincjał 1993-99, radca prowincjalny 2005-14, sekretarz ds. misji
Urodził się 8 XII 1951 w Woli Korzeniowej, w parafii Szydłowiec, w diecezji sandomierskiej, w rodzinie Władysława i Janiny z d. Stępień. W Szydłowcu ukończył maturą liceum ogólnokształcące. Sutannę pallotyńską przyjął 8 IX 1969 w Ząbkowicach Śląskich z rąk ks. Stanisława Martuszewskiego. Na jego też ręce złożył 8 IX 1971 w Ołtarzewie pierwszą profesję, a 7 IX 1975 wieczną – na ręce ks. Jana Pałygi. Tam też odbył studia filozofii (1970-72) i teologii (1972-76), uzyskując w 1976 magisterium z teologii dogmatycznej na Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie, na podstawie pracy: Teologiczne podstawy aktywności ludzkiej w świecie według „Gaudium et spes”. Święcenia kapłańskie przyjął 20 V 1976 w Ołtarzewie z rąk Stefana kard. Wyszyńskiego.
Od 18 VIII 1976 był duszpasterzem w Poznaniu, ale już 5 II 1977 otrzymał dekret kierujący go na studia specjalistyczne do Rzymu. Przybył tam w czerwcu tego roku. Na Papieskim Instytucie Biblijnym (Biblicum) otrzymał w 1981 licencjat nauk biblijnych na podstawie pracy: Affinche cercassero Dio e si sforzassero di trovarlo. Studia uniwersyteckie w Rzymie kontynuował do 1983, a następnie w USA i Jerozolimie (do IX 1989). W tym okresie czasowo podejmował prowadzenie wykładów w WSD w Orchard Lake (USA). Był tłumaczem XV i XVI Kapituły Generalnej (1983, 1989). Od 1985 rozpoczął wykłady Pisma Świętego w seminarium duchownym w Ołtarzewie – był to zwykle drugi semestr. Od 15 IX 1990 przebywał w USA jako rektor domu w North Tonawanda i delegat przełożonego prowincjalnego w delegaturze Dzieciątka Jezus.
Po przekształceniu pallotyńskiej prowincji w Polsce w dwie niezależne jednostki administracyjne, objął 25 III 1993 urząd pierwszego prowincjała prowincji, która przyjęła tytuł Zwiastowania Pańskiego (zwana też popularnie poznańską lub zachodnią). Urząd ten sprawował przez dwie kadencje (do 1999). Następnie zamieszkał w Ołtarzewie, prowadząc dalej wykłady z Pisma Świętego w seminarium duchownym. Od 1 VII 2002 był ponownie rektorem domu w North Tonawanda i delegatem delegatury Dzieciątka Jezus. Wykładał też w Międzydiecezjalnym WSD Christ the King w Buffalo. W latach 2005-11 pełnił funkcję pierwszego radcy prowincjalnego (wiceprowincjała), a 2008-14 – rektora domu w Poznaniu. Po ostatnich wyborach, od 25 III 2014 był radcą prowincjalnym i sekretarzem ds. misji. Zamieszkał wtedy w Częstochowie.
Ksiądz Lesław był członkiem Komisji ds. Opracowania Modlitewnika SAK i Rytuału Polskiej Prowincji SAK (9 IX 1989) i Komisji Prawnej przy Zarządzie Generalnym (10 VII 1999 – 2003) oraz przewodniczącym Międzyprowincjalnej Komisji Historycznej (od 5 III 2007).
Za jego prowincjalatu w Częstochowie odbyły się dwa Zebrania Prowincjalne (I: 27-30 XII 1994; II: 26-30 I 1998), utworzono tam siedzibę Sekretariatu ds. Apostolstwa (7 V 1993) i powstało Biuro Pielgrzymkowe Księży Pallotynów (26 VII 1993), przekształcone następnie w Duszpasterstwo Pielgrzymkowe Księży Pallotynów Apostolos (27 XII 1995). Podpisano umowę z Prowincją Chrystusa Króla odnośnie do Wyższego Seminarium Duchownego w Ołtarzewie (24 V 1994) i otwarto dom junioratu braci w Szczecinie (4 X 1994), który następnie został przeniesiony do Bielska-Białej (1 X 1998). W tym okresie czasu powstała w Chełmnie bursa katolicka (1 IX 1993) i rozpoczęło działalność Katolickie Liceum Ogólnokształcące Collegium Culmense (1 IX 1994). Rozpoczęto wydawanie biuletynu prowincjalnego o nazwie „Annuntianda” (IV 1993) i założono dwa inne czasopisma: „Apostoł Miłosierdzia Bożego” (pierwszy numer z 25 III 1994) i „Horyzonty Misyjne” (pierwszy numer z 29 IX 1997). Pallottinum przygotowało do druku i wydało polską edycję Katechizmu Kościoła Katolickiego (promocja 18 III 1995).
Prowincja erygowała 5 domów: Bereza Kartuska i Woronowo na Białorusi (19 VI 1996), Sosnowiec (17 VI 1998), Bielsko-Biała (18 VIII 1998; poświęcenie domu 9 IX 1997) oraz Tenango del Aire w Meksyku (23 III 1999), a także uzyskała parafię pw. św. Wincentego Pallottiego w Łodzi (8 XII 1993) i przejęła parafię pw. św. Andrzeja Boboli w Bielsku-Białej (1 VII 1994). Za kadencji ks. Gwarka poświęcono: kościół pw. św. Elżbiety w Gdańsku (17 XI 1993), kamień węgielny i plac pod budowę kościoła w Berezie Kartuskiej (28 XI 1993), kaplicę i figurę Jezusa Miłosiernego w Częstochowie (27 VIII 1994), kościół pw. św. Łukasza w Sosnowcu (18 X 1994), kościół pw. Trójcy Świętej w Berezie Kartuskiej (7 VI 1998), oraz rozpoczęto budowę kościoła w Bielsku-Białej (29 IX 1998).
Prowincja podjęła pracę w diecezji Kundiawa w Papui-Nowej Gwinei (1 III 1996) i współpracę z amerykańską Prowincją Niepokalanego Poczęcia NMP w celu prowadzenia misji w diecezji Parral w Meksyku (23 VII 1996), a jej efektem było przejęcie parafii pw. św. Jana Chrzciciela w Tenango del Aire (3 VIII 1998). Ks. prowincjał Gwarek przyjął też parafię pw. św. Franciszki de Chantal w Brooklynie w USA (11 X 1998) i parafię pw. MB Królowej Apostołów w Stafford w Australii (1 I 1999). W delegaturze prowincji Matki Bożej Miłosierdzia w Brazylii odbyły się 30 XI 1996 pierwsze święcenia kapłańskie (ks. Antoni de Aguiar Pereira).
Swoje artykuły i recenzje z zakresu Pisma Świętego, dogmatyki i historii stowarzyszenia publikował w „Annuntiandzie”, „Apostole Miłosierdzia Bożego”, „Biuletynie Apostolstwa Miłosierdzia Bożego”, „Echu z Misji”, „Emaus”, „Homo Dei”, „Horyzontach Misyjnych”, „Kalendarzu Królowej Apostołów”, „Królowej Apostołów”, „Pallotyńskich Horyzontach Misyjnych”, „Posłańcu Serca Jezusowego”, „Posyłam Was” i „Wiadomościach Prowincji Chrystusa Króla SAC” oraz w publikacjach zbiorowych, m.in. w: Błogosławiony Jan Paweł II – apostoł ludu Bożego, red. Marian Kowalczyk SAC i Tomasz Skibiński SAC, Warszawa 2011 (Homilia podczas Mszy św. na rozpoczęcie sympozjum, s. ...) i Miséricorde Divine comme antidote au mal qui ravage notre Société. Actes du 1er Congès sur la Miséricorde Divine dans la Région des Grands Lacs, Kabuga du 18-24 octobre 2010, Kigali 2011 (Qu'est-ce que la miséricorde? Le Cœ Miséricordieux de Dieu révélé et enseigné dans l'Eglise, s. 19-33). Na język polski przetłumaczył też kilka artykułów do „Communio”.
Zmarł nagle rano 23 X 2014 w Odivelas, podczas pobytu w Portugalii. Wyjechał tam, aby poprowadzić tydzień misyjny dla współbraci z brazylijskiej prokury Regii Matki Bożej Miłosierdzia. W Niedzielę Misyjną 19 X wygłosił tam kazanie. Po sprowadzeniu do kraju jego szczątków uroczystości pogrzebowe odbyły się 6 XI w Poznaniu. Mszy świętej koncelebrowanej w kościele pallotyńskim pw. św. Wawrzyńca Męczennika przewodniczył i homilię wygłosił abp Henryk Hoser, bp warszawsko-praski. Kaznodzieja w homilii podkreślił że zmarły był bardzo mobilnym kapłanem, realizującym niestrudzenie w swym życiu posługę apostolską. Był człowiekiem szczerym, dobrym, szlachetnym, z poczuciem humoru, kierującym się mądrością życiową i wiarą, która miała swe źródło w Słowie Bożym. W pogrzebie uczestniczyło ok. 180 księży – pallotynów z różnych stron Polski i świata oraz spoza stowarzyszenia – najbliższa rodzina zmarłego, parafianie z Szydłowca i Poznania, a także siostry zakonne. Po okolicznościowych przemówieniach kondukt żałobny udał się do pierwszej pallotyńskiej kwatery na cmentarzu junikowskim. Poprowadził go radca generalny ks. Adam Golec.
Fotografia górna: Katalog Prowincji Zwiastowania Pańskiego. Stowarzyszenie Apostolstwa Katolickiego (Księża Pallotyni), Poznań 2013, 334
Fotografia dolna 1: Katalog Prowincji Zwiastowania Pańskiego. Stowarzyszenie Apostolstwa Katolickiego (Księża Pallotyni), Poznań 1995, 13
Fotografia dolna 2: Zbiory Pallottinum. Zdjęcie wykonał ks. Stanisław Tylus SAC
Oprac.: ks. Stanisław Tylus SAC
Ostatnio zmodyfikowano: 12 listopada 2014 (uzupełniono 21 listopada 2019)
Materiały źródłowe
NASZ KSIĄDZ PROWINCJAŁ, KS. LESŁAW GWAREK (1951-2014).
Wspomnienie w pierwszą rocznicę śmierci (23. 10. 2015)
Jest porzekadło, które brzmi jak memento: „człowiekiem się jest, a przełożonym się bywa”. Niby prawda oczywista, że dobre człowieczeństwo warunkuje pomyślne przełożeństwo. O zmarłym Księdzu Lesławie Gwarku powiedziano, że: „był człowiekiem szczerym, dobrym, szlachetnym, z poczuciem humoru, kierującym się mądrością życiową i wiarą, która miała swe źródło w Słowie Bożym” (homilia pogrzebowa abpa H. Hosera). Był na tyle dobrym człowiekiem, że nie tylko wpisał się w historię Prowincji, jako jej pierwszy prowincjał (1993-99), wieloletni wiceprowincjał (2005-14), od 25 III 2014 radca prowincjalny, ale przede wszystkim pozostał w pamięci wielu, jako dobry w niej przełożony. Mimo, że dzieliła nas niewielka różnica wieku, tytuł: Ksiądz Prowincjał, wbił się tak głęboko w świadomość wielu, że brzmiał jak imię i nazwisko. W czym tkwi tajemnica Jego przełożeńskiego charyzmatu? Jak to się stało, że „bywając” przełożonym, pozostał szczerym, dobrym, szlachetnym i pełnym poczucia humoru człowiekiem? Temu służy niniejsze pośmiertne zamyślenie.
Wiara i życiowa mądrość
Niegdyś mawiano o ks. prymasie Wyszyńskim, że był jedynym biskupem w polskim episkopacie, który wiedział jak się na głowie nosi mitrę. Podobnie ks. Gwarek należał do tych szczęśliwców, którzy potrafią godnie reprezentować majestat posługi wyższego przełożonego w Prowincji i Stowarzyszeniu. Tak do noszenia mitry, jak i do bycia prowincjałem nie wystarczą dobre chęci; trzeba mieć głowę, a On ją miał. Czasami zastanawiałem się nad odpowiedzią na pytanie: po kim On to ma? Wiadomo, że był protegowanym ks. prowincjała J. Dąbrowskiego i wiele mu zawdzięczał. Razem z ks. Krawczykiem został wysłany na studia do Rzymu. Na owe czasy to było wielkie wyróżnienie i dobry wybór. Być może, że później, w swojej posłudze wyższego przełożonego posiłkował się postawą ks. Józefa „Królowo Świata” Dąbrowskiego, jakże dobrotliwego i niezwykle poczciwego prowincjała.
Może w tym miejscu warto wrócić do intuicji abpa Hosera. Zwrócił uwagę, iż zmarły kierował się mądrością życiową i wiarą, która miała swe źródło w Słowie Bożym. Może należałoby dodać, że to owa wiara budowała tę niezwykłą mądrość życiową, jakże niezbędną w późniejszej realizacji przełożeńskiego charyzmatu. Studia biblijne wiele Go kosztowały wysiłku, ale się opłaciły. Erudycja zdobyta w Rzymie i w Jerozolimie okazały się najlepszą lokatą na całe życie, zwłaszcza na czas budowania od podstaw struktur nowej prowincji. Zadzierzgnięte wówczas znajomości i obycie w międzynarodowym środowisku kościelnym okazały się wprost bezcenne. Byli to ludzie „skazani” na sukces, przyszli pasterze Kościoła, przełożeni wspólnot kościelnych. Gdziekolwiek i w jakim zakątku ziemi pojawiał się nasz Ksiądz Prowincjał, wszędzie spotykał znajomych sobie ludzi. Zagraniczne studia uczyniły Go obywatelem świata; wszędzie czuł się u siebie i wśród swoich. Ojciec A. Krąpiec często wypominał z sarkazmem, że są dwa rodzaje „uczonych”: ci, którzy żyją dla nauki i ci, którzy żyją z nauki. Z tym, że tych drugich jest znacznie więcej. Uważam, że ks. Gwarkowi było bliżej do tych pierwszych i całkiem nie pasował do tych drugich. Dlatego obrał własną drogę i na niej realizował swoje biblijne pasje. Wszyscy, którzy się z Nim zetknęli, byli zdumieni i ubogaceni jego biblijną erudycją.
Niezapomniane pozostaje świętowanie w Jerozolimie, jubileuszu 10-lecia Biura Pielgrzymkowego „Apostolos”, zorganizowane dla pielgrzymkowych przewodników przez ówczesnego dyrektora, ks. Zbigniewa Rembisza. I był tam ks. Gwarek! Brzmi to jak biblijny opis obecności Maryi na weselu w Kanie. Świętowaliśmy jubileusz łaski dobrego początku. W istocie był to głęboki ukłon wdzięczności ks. Rembisza w kierunku Pierwszego Prowincjała, któremu biuro zawdzięcza tak wiele, a może i wszystko: swoje istnienie i pomyślny rozwój. A była to wdzięczność wyrażona w wielkim stylu. [...]
Sama obecność w tym miejscu Księdza Gwarka była już prawdziwą ucztą duchową. Ukazał nam Jerozolimę, jaką znał i stworzył atmosferę, jakże różną od tej z pielgrzymkowego szlaku. Oczywiście, że nie mogło zabraknąć wizyty w klasztorze elżbietanek na Górze Oliwnej, u s. Rafały, legendarnej matki katolickich kapłanów w Jerozolimie. Osobiście zawdzięczam Mu możliwość znalezienia się w miejscu szczególnym dla wszystkich zainteresowanych tajemnicą ortodoksji: przy Studni Jakuba, gdzie miała miejsce tajemnicza rozmowa Jezusa z Samarytanką o prawdziwych czcicielach Boga. Ponadto, pokazał mi drogę do świątyni katolików obrządku syryjskiego w Jerozolimie. Tam, po raz pierwszy uczestniczyłem w starożytnej liturgii sprawowanej po aramejsku. Była też wizyta w Cezarei Filipowej u stóp Hermonu.
Spotykaliśmy się również z przedstawicielami współpracujących z nami biur z całego Bliskiego Wschodu. W towarzystwie Żydów, Arabów i chrześcijan różnych nacji, wyznań i obrządków czuł się „jak wśród swoich”. Gościliśmy także w domu znanego wszystkim pielgrzymom Abu Omara na ramadanowej kolacji. Wszędzie darzono Go niezwykłą sympatią. [...]
Jest powiedzenie, które brzmi jak wyświechtany slogan, że „podróże kształcą”. Jedno jest pewne, że podróże w dobrym towarzystwie ubogacają wiedzą, której nie zdobędzie się nawet na renomowanych uniwersytetach. W tym tkwi tajemnica naukowej erudycji naszego Księdza Prowincjała.
Tajemnica przełożeńskiego charyzmatu
Ksiądz abp H. Hoser przypomniał, że zmarły był człowiekiem szczerym, dobrym, szlachetnym i z poczuciem humoru. Niewątpliwie, te „ludzkie” cechy Jego osobowości były nie tyle przyczyną, co wyrazem życiowej mądrości, którą zdobywał w oparciu o wiarę i namysł nad Słowem Bożym, o czym było wyżej. Warto wspomnieć jeszcze jedną cnotę, która „uruchamia” wszystkie wymienione w homilii. Jest nią dystans do samego siebie. Nasz Ksiądz Prowincjał miał ten cenny dar, który sprawiał, że i Jemu było łatwiej z nami i nam z Nim. Ponadto, zachował w Sobie postawę ucznia. To bardzo rzadka cecha wśród studiujących księży. Z praktyki wiem, że na ogół do seminarium, lub na studia specjalistyczne przychodzą ludzie, którzy uważają, że już wszystko wiedzą i niczego nie muszą się uczyć. Podczas, gdy prawda leży w czymś innym: „im dalej w las, tym więcej drzew”. Do końca należy zachować postawę ucznia. Chroni ona człowieka przed niebezpieczeństwem opanowania przez skrajne kompleksy: niższości czy wielkości i postawą człowieka „bez wątpliwości”, który idzie przez życie jak buldożer. Bowiem władza deprawuje.
Niewątpliwie, nasz Ksiądz Prowincjał był człowiekiem najbardziej przygotowanym do sprawowania tej funkcji, a nasza prowincja miała w tym niesamowite szczęście. Rzym dla Księdza Gwarka okazał się nie tylko ośrodkiem nauki, studiów biblijnych. To Rzym papieski, stolica współczesnego, posoborowego chrześcijaństwa, z odnowionym rozumieniem autorytetu i władzy w Kościele. Wiedział doskonale, że ostatecznie Sobór Watykański zakończył okres poszukiwań odpowiedzi na pytanie o źródła autorytetu w Kościele. Odrzucił istniejący od średniowiecza tradycyjny model wszelkiej władzy w Kościele, jako emanacji pełni władzy papieskiej. Opowiedział się za modelem władzy wynikającej ze święceń (biskupich). Stąd wszelkie tradycyjne formy władzy zakonnej stały się swego rodzaju anachronizmem, albowiem nie obowiązuje już binarny podział w Kościele na duchownych i świeckich (gdzie życie zakonne przynależało do stanu duchownego). Obecnie życie zakonne, uwolnione z duchownego gorsetu, przynależy do różnych stanów i może przybierać różnorodne formy. Stąd powrót do tradycyjnego, hieratycznego modelu władzy zakonnej, wydaje się nierozsądnym. Dzisiejsza pozycja prowincjała przypomina raczej sytuację zarządcy z ewangelicznej przypowieści, któremu Pan powierza na jakiś czas pieczę nad swoim majątkiem (gr. igumenos, por. starop. gumno). Od niego samego wiele zależy: czy okaże się uczciwym zarządcą? Czy zarządcą nieroztropnym? A może zarządcą nieuczciwym, ale za to roztropnym (por. Łk 16,1-7)? Tego wszystkiego był świadomy nasz Ksiądz Prowincjał. Mimo wielu trudności okazał się nie tylko pojętnym uczniem, ale także mądrym i roztropnym zarządcą.
Miał także niezwykle rzadki dar cieszenia się sukcesami innych. Umiał je zauważyć i podkreślić ich wartość. Wbrew pozorom, nie był człowiekiem monotematycznym. W kwestiach biblijnych był ekspertem i to my mogliśmy się od Niego uczyć. Jednocześnie był pasjonatem „pallotyńskości”. Może po części z powodu piastowanych funkcji, po części jako pallotyna, żywo interesowało Go całe to pallotyńskie dziedzictwo: jego historia, tradycja, duchowość. Ponieważ amatorsko zajmowałem się dziejami idei apostolstwa świeckich, przy każdym spotkaniu podejmował i drążył z uporem maniaka jakiś pallotyński problem. Dopytywał, wyjaśniał, dzielił się wątpliwościami. Ponieważ bardzo interesowały go bardziej dzieje idei, aniżeli suche fakty historyczne, w dyskusjach brakowało czasu na sprawy błahe. Nawet na sprawy ważne czasu było mało, bo obaj posługiwaliśmy się metodą syntetyczną, a ta wyzwala wenę twórczą, nieznaną w dyskusji, opartej na analizie danego problemu. Największe zdziwienie budziło najnowsze odkrycie naszych pallotyńskich ekspertów dotyczące pochodzenia ZAK-u i budowanie na tej podstawie jego struktur poza SAK, uważaliśmy to za wyraz swego rodzaju „ślepoty historycznej” (miopia storicamente)!
Swego czasu i na krótko był członkiem Komisji Prawnej przy Zarządzie Generalnym (1999-2003), przygotowującym nową edycję Prawa SAC. Patrząc na efekty tych prac chciałoby się Mu wyznać, że marzy mi się „Prawo SAC”, nie jako zbiór praw, obowiązków i struktur, ale jako „Prawo” sensu wzajemnych relacji, tych: ad intra, i ad extra SAC, Stowarzyszenia „w dialogu”, wzorem soborowej teologii dialogu (wewnątrz i na zewnątrz Kościoła). Ale, jak na razie, jest to pieśń przyszłości.
+++
Śmierć naszego Księdza Prowincjała była dla wszystkich wielkim zaskoczeniem. Śmierć każdego przychodzi „zawsze nie w porę i zawsze za wcześnie”. W tym przypadku, zdecydowanie za wcześnie. Odszedł w myśl logiki „nielogicznej”, zaklętej w porzekadle: „stary umrzeć musi, młody umrzeć może”. Pan powołał Go z tej, niższej, pozostającej jeszcze w możności półki. Jest ona wyjątkowo długa i bardzo liczna; jest swoistą „masą krytyczną” w porządku następstwa pokoleń. Początek „poboru” z niej, zwiastuje początek procesu obumierania i w konsekwencji, schyłek pewnego status quo ante. Nie ma ludzi niezastąpionych, to prawda, ale prawdą jest, że różne są charyzmaty. Pan Bóg nie lubi się powtarzać. W Nim Jego wielkość i cała nasza nadzieja.
Ks. Andrzej Kaim SAC (pełny tekst wspomnień został opublikowany w książce: A. Kaim, Łaska drogi. Światło i sól, Ząbki 2016, s. 87-96)
